تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و نیتروژن بر تغییرات وزن خشک و عملکرد گیاه پنبه (Gossypium hirsutum L.) در دو سامانه خاکورزی

Abstract

اجتناب از شخم مکرر زمین به همراه حفظ بقایای گیاهی و مدیریت تغذیه گیاه میتواند به حفاظت و بهبود شرایط خاک و گیاه کمک نماید. در این راستا جهت بررسی تأثیر کاربرد مقادیر مختلف بقایای گیاهی و کود نیتروژن در دو سامانه مختلف خاکورزی بر عملکرد و اجزاء عملکرد پنبه، آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در سال 1392 انجام شد. عامل اصلی دو سطح خاک ورزی معمول (شخم برگردان دار) و کمخاک ورزی (دیسک) بود. عامل فرعی نیز شامل دو سطح نیتروژن ( 50 و 150 کیلو گرم در هکتار) و پنج سطح بقایای جو (معادل 231 و 308 گرم در مترمربع) بود که به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی به صورت تصادفی توزیع شدند. صفات مورد بررسی شامل ،154 ، صفر، 77 درصد سبز شدن، وزن خشک گیاه و عملکرد و اجزای عملکرد بودند. نتایج نشان داد که کاربرد بقایا سبب کاهش سبز شدن پنبه شد. کاربرد مقادیر اندک بقایا سبب کاهش وزن خشک و عملکرد پنبه نسبت به عدم کاربرد شد، ولی با افزایش بقایا مقادیر این صفات به ویژه در شرایط کاربرد بیشتر نیتروژن و 1 تن در هکتار در سطح 308 گرم بقایا همراه با / شخم برگرداندار، افزایش زیادی را نشان دادند، به نحوی که بالاترین میزان عملکرد الیاف به میزان 04 150 کیلوگرم نیتروژن و کاربرد شخم برگرداندار حاصل شد. بر مبنای یافته ها، در صورت افزودن 100 درصد بقایای محصول قبل به خاک، باید میزان نیتروژن به کار برده شده نیز به طور متناسب افزایش یابد، در غیر این صورت کاهش معنی داری در عملکرد و اجزاء آن به ویژه در سطوح بالای بقایا رخ میدهد. هم چنین بهنظر میرسد حداقل در کوتاه مدت اجرای سامانه های کم خاک ورزی تأثیری بر عملکرد نداشته و یا حتی سبب کاهش آن شوند و به مطالعات درازمدت برای تعیین اثربخشی سامانه های خاک ورزی حفاظتی نیاز است.