جستاری درباره ی بده بستان برخی از واژه ها در زبان فارسی و عربی

Abstract

یکی از زمینه¬های تاثیرگذاری و تاثیرپذیری میان زبان و فرهنگ فارسی و عربی، پدیدة قرض¬گیری و بده بستان واژه است که به منظور بیان معانی و مفاهیم جدید، در دوره¬های مختلف تاریخ دو زبان انجام گرفته است. از آنجا که ساخت آوایی، تعداد حروف الفبا و مبانی دو زبان مورد نظر، متفاوت است، بسیاری از واژه¬های فارسی که به زبان عربی وارد شده، ساختِ آوایی متناسب با زبان عربی یافته است. از سوی دیگر، زبان فارسی در طی دوره¬های گذار از پارسی باستان به پهلویی و از پهلوی به دری دستخوش دگرگونی¬های بسیار – به ویژه در حوزه واژگانی- شده است. امروزه یافتن اصل فارسی بسیاری از واژه¬های عربی شده، کاری بسیار دشوار است و در عین حال از زمینه¬های پژوهشی است که پرداختن به آن ضروری می¬نماید. نگارندگان این مقاله برآنند تا با بررسی و تحلیل نمونه¬هایی از این "معربات" که از فارسی به عربی وارد شده و تغییراتی یافته و سپس در دوره¬های بعد به همان شکل تغییریافتة زبان عربی، دوباره در زبان فارسی رواج یافته است، بپردازند. بیشتر به بررسی نمونه¬هایی پرداخته¬ شد که شواهدی از آیات قرآن کریم و شعر عربی قدیم برای کاربرد آن وجود دارد و شکل عربی¬شده آن در متون فارسی به کار رفته است.