تقدس آب و زمین در متون اوستایی و تأثیر آن بر کشاورزی دورهی اشکانی

چکیده مقاله

با ظهور زرتشت و وضع قوانین دینی بر تقدس آب و گیاه افزوده شد و مردم تشویق به کشت و کار بر روی زمین شدند. در سراسر متون اوستایی تأکید بر پاک نگهداشتن آب، گیاه و زمین از دو جنبهی تقدس و اقتصادی اهمیت داشته است. در دوره اشکانی با کار گیری دوباره تعالیم زرتشت، شیوهی دریافت مالیات و نوع مالکیت خاصی که در این دوران پدید آمد در کنار عوامل جغرافیایی، منجر به گسترش وسعت زمینهای کشاورزی و افزایش بیشاز پیش محصوالت زراعی شد که مطابق با تعالیم زرتشت است. پژوهش پیش رو در دورهی اشکانی، ازنظر مطالعات و کاوشهای باستانی و کمیت آثار بهدستآمده با محدودیتهای متعددی روبهروست. بررسی کشاورزی دورهی اشکانی از دو جنبهی تقدس و اقتصاد از اهداف اصلی پژوهش است. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری اطالعات به روش کتابخانهای و همچنین پایگاههای اطالعات علمی و با مطالعهی چند عامل کلیدی همچون شرایط جغرافیایی فالت ایران و تأثیر آن بر گستردگی اراضی مزروع و اقتصاد کشاورزی، بررسی علل تقدس آب و گیاه در متون اوستایی و بررسی برخی متون دوره اسالمی که با مضمون اقتصاد در شهرهای آباد اشکانی، بوده است. نتایج بررسی در این پژوهش نشان میدهد که در حکومت اشکانی دین زرتشت بار دیگر حیات تازهای یافت. در تعالیم زرتشتی به آباد کردن زمینهای بایر تأکید شده است و همچنین برای مبارزه با خشکسالی اساطیری مانند آناهیتا خدای آبها خلق شدند. اقداماتی همچون ساخت آبانبارها در مناطق کویری و حفر کاریز و قنات در دوران اشکانی قناتها حیات تازهای مییابند. در دوره اشکانی شیوههای نوین وارد کشاورزی شد و در نتیجه اقتصاد کشاورزی رونق یافت.