بررسی و مطالعه باستان شناختی - تاریخی قلاع شهرستان چرام

چکیده مقاله

علیرغم کثرت فعالیتهای باستانشناختی در حوزهی زاگرس جنوبی، مناطق زیادی وجود دارند که کمتر موردتوجه قرار گرفتهاند. دشت چرام بهعنوان یکی از این مناطق، شهرستانی است با حدود 611 کیلومتر مربع که در مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. از آنجا که امنیت همواره از دغدغههای اصلی انسان محسوب میشده، لذا آدمی همیشه بهدنبال یافتن شیوههایی برای کاهش اثرات عوامل تهدیدکنندهی امنیت خود بوده است. کشور ما از قرون گذشته در مسیر حوادث تاریخی و در معرض انواع یورشها و تهاجمهای نظامی ملل و قبایل همسایه واقع شده بود؛ بههمین خاطر پدیدهی دفاع در معماری و شهرسازی اثر زیادی داشته که نمونهی بارز آن قلعهها هستند. این قلعهها استحکامات نظامی یا غیرنظامی بودند که بااستفاده از ویژگیهای جغرافیای طبیعی و در جهت حفظ امنیت، عموماً در ارتفاعات بنا میشدند. قلعهها ب هعنوان م همترین نمود نظام دفاعی گذشته مجتمعهای زیستی در استان کهگیلویه و بویراحمد بهخصوص منطقهی چرام دارای تنوع و گوناگونی چشمگیری هستند. تعدادی از این قلعهها در خارج از محدودهی مسکونی و در کنار مزارع واقع شدهاند. قلعههای مورد شناسایی عبارتند از: قلعه شهرک، قلعهی اولاد ملاسوسن، قلع هی تلبابونه )فشیان(، قلعه تمبی و قلعهی کرهشهبازی که قلعه شهرک نیز در کنار مجتمع زیستی و بر روی بلندترین نقطه با نقشهای کاملاً متفاوت طراحی و ساخته شده است؛ ب ههمین دلیل دارای نقش پررنگتر و بااهمیتتری بوده است. پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی و ارزیابانه و همچنین مصاحبه با افراد مطلع و آگاهان محلی استفاده میکند. رویکرد عمدهی پژوهش براساس مطالعات میدانی است .