تبیین پدیدارشناسانه رفتار آب در شکل‌گیری نظام باغ‌سازی بیرجند با استفاده از مدل کیفی

Abstract

هدف از این پژوهش، تبیین رفتار آب در شکل‌گیری نظام باغ‌سازی بیرجند با بهره‌گیری از روش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسانه و پاسخگویی به این پرسش‌ها است: آیا آب در نگاه معماران در نظام باغ‌سازی بیرجند از اهمیتی برخوردار بوده است؟ آیا آب به لحاظ ابعاد فرآیندی، عملکردی و محیطی می‌تواند مخاطبان را به خیزش و لذت روحی و روانی در نظام باغ‌سازی وادار سازد؟ بدین منظور، داده‌های مورد نیاز با نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه ژرف با پنج نفر از متخصصان، خبرگان و افراد ماهر در حوزه مورد پژوهش (معماری و میراث فرهنگی) که در نظام باغ‌سازی بیرجند تجربه بالای 15 سال داشته و با نظام با باغ‌سازی بیرجند آشنایی کامل داشتند، جمع‌آوری شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه‌ها، پیش‌آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه رفتار آب 0/82 و پرسشنامه نظام باغ‌سازی 0/86 محاسبه شد که نشان از پایایی پرسشنامه‌ها دارد. سپس تحلیل داده‌ها با استفاده از نرمافزار Maxqda صورت گرفت. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد (0/05> P) که نه‌تنها آب در نگاه معماران در نظام باغ‌سازی بیرجند از اهمیت برخوردار است بلکه آب به لحاظ ابعاد فرآیندی، عملکردی و محیطی می‌تواند مخاطبان را به خیزش و لذت روحی روانی در نظام باغ‌سازی وادار سازد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، پیشنهاد می‌شود که نظام سنتی تأمین و گردش آب در باغ‌های تاریخی حفظ شود، کارکردهای آب در باغ شامل منظر کشاورزی احیا شود و سعی بر این نباشد حال که منظر کشاورزی اهمیت گذشته را ندارد، آب کارکردهای غیر اصیلی در باغ‌ها پیدا کند.