مطالعه زمین باستان شناسی سفال های محوطه باستانی گبری مود (مود B)، سربیشه، خراسان جنوبی به منظور تعیین ماهیت مواد سازنده و منشأ

چکیده مقاله

زمینباستانشناسی یکی از علوم میانرشتهای که از رو شها و مفاهیم علومزمین برای مسائل پژوهشهای باستانشناسی استفاده میکند. تپه باستانی گبری مود یکی از محوطههای شاخص دوره اشکانی در خراسانجنوبی است که تاکنون مطالعات متعدد جهت تعیین حریم، کاوش، لایهنگاری، طبقهبندی و تحلیل گونهشناختی سفالهای این محوطه صورت گرفته است. سفالهای محوطه گبری مود شامل انواع سفالهای ساده و بدون لعاب، سفالهای داغدار و سفالهای لوندو میباشند که برخی از گونههای آن )بویژه انواع دا غدار و لوندو( از جمله سفا لهای محلی شاخص جنوب شرق ایران میباشند. آیا بین نوع ترکیب مواد سازنده مورد استفاده در ساخت سفالهای این منطقه و مناطق مجاور در دوره اشکانی ارتباطی وجود دارد؟ ازآنجایی که جنبه وارداتیبودن این سفالها از مناطق جنوبشرق ایران، مکران و سیستان مطرح شده است، منشأیابی آثار فوق بر اساس تحلیل ترکیب کانیشناسی )مطالعات پتروگرافی رسوبی( و نحوه ارتباط ترکیب آنها با موقعیت زمینشناختی منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. در انجام این تحقیق، از روشهای میدانی-آزمایشگاهی بهره گرفته شده و علاوهبر جمعآوری نمونههای سفالی ساده، از نمون ههای رسوبی دیواره محوطه، پادگانههای آبرفتی مجاور محوطه و سنگریزههای پراکنده در سطح و اطراف محوطه نمونهبرداری شده است. بهمنظور تعیین ویژگیهای زمینشناسی مصنوعات سفالی و ماهیت مواد خام بهکاررفته در ساخت آنها، مطالعه مقاطع نازک تهیه شده از آنها توسط میکروسکوپ پلاریزان صورت گرفته و ترکیب اجزاء سازنده با ترکیب واحدهای سنگی اطراف منطقه و نمونههای رسوبی جمعآوری شده که ناشی از هوازدگی و فرسایش آنها میباشند، مقایسه شده است. تشابه ترکیب پتروگرافی مواد خام سفالهای ساده محوطه گبری مو د با مجموعههای سنگی و رسوبات آبرفتی اطراف محوطه جنبه وارداتیبودن این سفالها از مناطق جنوب شرق ایران را رد کرده و احتمال بومیبودن و ساختهشدن این آثار فرهنگی را در نزدیکی محل کشف آنها تقویت م یکند.