فون شب‌ پره‌ های خانوادهGeometridae در منطقه بیرجند، استان خراسان جنوبی

Abstract

منطقه بیرجند در استان خراسان جنوبی یکی از مناطق کشاورزی مستعد با شرایط زیستگاهی متنوع می‌باشد و محصولات زراعی و باغی متنوعی در قسمت‌های مختلف آن کشت می‌شود. در این منطقه مانند بسیاری از مناطق دیگر ایران لیست کاملی از فون حشرات آفت و دشمنان طبیعی آنها جهت استفاده در مطالعات مربوط به زیست‌شناسی و بوم‌شناسی وجود ندارد. از آنجا که اجرای هرگونه برنامه مدیریتی در اکوسیستم‌های کشاورزی این منطقه نیازمند آگاهی کامل از فون، زیست‌شناسی و بوم‌شناسی حشرات آفت و گرده‌افشان می‌باشد، بالپولکداران به عنوان یکی از مهمترین راسته‌های حشرات در منطقه بیرجند مورد مطالعه قرار گرفتند. راسته بالپولکداران با حدود 160000 گونه توصیف شده و نیم میلیون گونه تخمینی توصیف نشده، دومین راسته بزرگ حشرات بعد از راسته قاببالان می‌باشد. این راسته همچنین متنوعترین راسته موجودات زنده همزیست با گیاهان گلدار محسوب میشود. در حدود 91 درصد از گونه‌های بالپولکداران را شب‌پره‌ها تشکیل می‌دهند. شب‌پره‌های خانواده Geometridae با حدود 23000 گونه توصیف شده پس از خانواده Noctuidae دومین خانواده بزرگ بالپولکداران هستند. این حشرات شب فعال بطور عمده از برگ گیاه میزبان تغذیه کرده و می‌توانند خسارت جدی به گیاه میزبان وارد آورند. این شب‌پره‌ها از دیگر خانواده‌ها با داشتن پاهای بلند و باریک، شکم باریک و بال‌های نازک و حساس تشخیص داده می‌شوند. برای شناسایی برخی از گروه‌های مشابه نیاز به بررسی اندام‌های تولیدمثلی خارجی نر و ماده و همچنین نیم حلقه‌های شکمی و پشتی و اندام شنوایی در حشرات کامل می‌باشد. نمونه‌برداری با استفاده از تله‌های نوری خودکار و تور حشره‌گیری استاندارد طی سال‌های 1400-1398 در مناطق مختلف منطقه بیرجند با شرایط زیست بومی مختلف انجام شد. در مجموع هشت گونه از شب‌پره‌های خانواده Geometridae متعلق به هشت جنس، از زیرخانوده‌های Ennominae، Larentiinae و Sterrhinae جمع‌آوری و شناسایی شدند. در بین گونه‌های شناسایی شده چهارگونه برای اولین بار از استان گزارش می‌شوند. گونه‌های شناسایی شده از گیاهان متنوعی شامل گونه‌های گیاهان دارویی تغذیه می‌کنند.