شیمی کانی ها، دما-فشارسنجی، زمین شیمی و جایگاه زمین ساختی گدازه های آندرزیتی ترشیری منطقه شورستان(غرب سربیشه)، خراسان جنوبی

چکیده مقاله

در منطقه شورستان در 14 کیلومتری غرب شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی، سنگ¬های آتشفشانی با ترکیب پیروکسن¬آندزیت متعلق به ائوسن-الیگوسن برونزد دارند. کانی¬های سازنده این سنگ¬ها شامل پلاژیوکلاز و پیروکسن هستند. گستره ترکیبی پلاژیوکلازها بینAb32 ، An68 تا Ab58، An42تغییر نموده و از نوع آندزین تا لابرادوریت هستند. کلینوپیروکسن¬ و ارتوپیروکسن¬ به ترتیب دارای ترکیب اوژیت متمایل به دیوپسید وانستاتیت می¬باشند. دمای تشکیل کلینوپیروکسن¬ها و ارتوپیروکسن¬های مورد بررسی، به ترتیب حدود 1175 و 1200 درجه سانتی¬گراد و فشار در زمان تبلور آن¬ها (هر دو نوع) 2 تا 5 کیلوبار تعیین گردید. داده¬های ژئوشیمیایی سنگ کل نشان می¬دهد که گدازه¬های آندزیتی شورستان دارای ماهیت کالک¬آلکالن پتاسیم بالا بوده و میزان Mg# در آن¬ها از 97/40 تا 97/60 متغیر است که بیانگر نقش اجزای گوشته¬ در تشکیل آن¬ها می¬باشد. این سنگ¬ها نشانه¬های تفریق شامل نسبت LREE/HREE (N(La/Yb)) بین 95/9 تا 42/12،LREE/MREE (N(La/Sm)) بین 53/3 تا 55/6 و نسبتMREE/HREE (N(Sm/Yb)) بین 89/1 تا 99/2 را نشان می¬دهند. نسبت¬های بالای Zr/Nb(10/22-81/9)، Th/Nb (79/1-68/0)، Th/Ta (24-29/7) وNb/Ta (66/15-69/9) همراه الگوی عناصرLIL ، احتمال درجات مختلف آلودگی-هضم پوسته¬ای ماگما در هنگام صعود به سطح زمین را تقویت می¬نماید. سنگ¬های بررسی¬شده دارای نسبت¬های پایین Ce/Y(48/3-44/2)،N (Tb/Yb) (39/1-17/1)، Sm/Yb (78/2-92/1) و الگوی نسبتا تختMREE-HREE هستند که ذوب گوشته لیتوسفری زیرقاره¬ای در قلمرو پایداری اسپینل و در عمق کمتر از 75 کیلومتر را تأیید می-نماید.