مقایسۀ زبان‌شناختی گونه‌های فارسیِ هِروی و کابلی

چکیده مقاله

با وجود قرابت واژگانی میان ساکنان دو سوی مرز جمهوری اسلامی ایران و افغانستان تاکنون نقشة گویشی وجود ندارد که در آن مرزهای گویش‌های فارسی شرق ایران و غرب افغانستان مشخص شده باشد. این دو کشور همسایه و مسلمان در مرزی به طول حدوداً 500 کیلومتر، همگرایی زبانی و فرهنگی قابل ملاحظه‌ای دارند ولی به جهت فقدان نهادهای نظارتی و حمایتی در مورد زبان فارسی دری و نیز وجود جنگ‌های فرسایشی و همچنین مهاجرت‌های گسترده، مجموعاً موجب کم‌توجهی به جایگاه زبان فارسی با پبشینۀ مدید در آن سرزمین شده است. این مهم می‌طلبد تا زمینۀ مطالعات گویشی در مورد فارسی دری در دانشگاه‌های ایران تقویت شود. نتایج پژوهش حاضر حاکی از تفاوت در الگوهای دستوری چون ساخت اضافه، جایگاه صفات و قیود، حروف اضافه، زمان‌های فعل، ساخت‌های نفی و انواع سببی در گویش‌های هروی و کابلی است و از سوی دیگر شباهت‌های واژگانی با گونۀ فارسیِ مرزی خراسان دارد.