مقایسۀ تنوعات ساخت فعل در چند گویش مرزی خراسان جنوبی

چکیده مقاله

خراسان جنوبی به‌دلیل دوری از مرکز و واقع بودن در حاشیۀ کویر دارای گویش ­های فارسی اصیلی است که برخی از ویژگی ­های فارسی میانه و دری آغازین را در خود حفظ نموده است. در پژوهش حاضر تنوعات صرف فعل در زمان­ های مختلف در گویش ­های مرزی خراسان جنوبی (بیرجندی، نهبندانی و قاینی) ارائه شده ­اند. محقق برای گردآوری داده ­ها از طریق مصاحبه و همچنین مشاهده مستقیم، اطلاعات مورد نیاز را استخراج و ثبت نموده است. تعداد گویشوران در هر کدام از گویش ­های مورد نظر 5 نفر گویشور بومی با میانگین سن 60 سال در دو گونۀ جنسیتی بوده است. به ­علاوه آثاری که به بررسی گویش­ های خراسان جنوبی پرداخته­ بودند نیز مورد بازبینی قرار گرفته ­اند. در مواردی، شم زبانی پژوهنده که گویشور بیرجندی است هم یاری‌گر او بوده است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از تفاوت ­های قابل‌توجهی در صرف فعل در گویش‌های مرزی خراسان جنوبی با فارسیِ معیار در زمان­ های گذشته و آینده می ­باشد.