بررسی رابطٔه علیت بین نوسانات نرخ ارز، رشد اقتصادی، و نرخ تورم

چکیده مقاله

تورم و نوسانات نرخ ارز دو مقولهٔ بسیار مهم در اقتصاد ایران‌اند که از یکدیگر تأثیر می‌پذیرند و رشد اقتصادی در ایران را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. دیدگاه‌های متفاوتی دربارهٔ ارتباط بین این متغیرها در ادبیات اقتصادی متداول است. از‌این‌رو، بررسی این موضوع برای سیاست‌گذاری بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر به بررسی رابطهٔ علیت بین نوسانات نرخ ارز، رشد اقتصادی، و نرخ تورم با رویکردی غیرخطی در قالب روش خودرگرسیون برداری تغییر رژیم مارکوف با استفاده از داده‌های ماهانهٔ فروردین ۱۳۹۰ تا فروردین ۱۴۰۳ پرداخته‌ است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در دوران رونق و آرامش، بین هر سه متغیر به‌صورت دو‌به‌دو رابطهٔ علیت وجود دارد و بین نرخ رشد اقتصادی به نرخ تورم رابطه علیت دیده نمی‌شود. به عبارتی، در دوران رونق و آرامش هیچ‌ اثر علیتی از سمت نرخ رشد اقتصادی به نرخ تورم وجود ندارد؛ اما تورم بر رشد اقتصادی اثر علیتی دارد. در دوران رکود متغیرهای نرخ رشد اقتصادی، نوسانات نرخ ارز، و نرخ تورم به‌صورت دو‌به‌دو بر یکدیگر اثر معنادار دارند که این نشانهٔ حساسیت بالای متغیرها به یکدیگر در دوران رکود و تلاطم است. ازآنجاکه اثرگذاری نامتقارن این متغیرها طی رژیم‌های مختلف مشهود است، بنابراین به سیاست‌گذار پیشنهاد می‌شود این اثرگذاری نامتقارن در سیاست‌گذاری موردتوجه قرار گیرد تا درک بهتر و صحیح‌تری از آثار اجرایی سیاست‌های اقتصادی خود داشته باشد.