مطالعه ویژگی های منحنی شیردهی گاوهای زینه و اصیل هلشتاین ایران با استفاده از رکوردهای روز آزمون شیر خام و شیر تصحیح شده برای چربی و انرژی

چکیده مقاله

پژوهش کنونی برای مقایسه­ خصوصیات منحنی شیردهی گاوهای شیری هلشتاین ایران در زایش اول بر اساس رکوردهای روز آزمون شیر خام (RM)، شیر تصحیح شده برای چربی (FCM) و شیر تصحیح شده برای انرژی (ECM) انجام شد. از 1.902.071 رکورد شیر روز آزمون متعلق به 226.255 رأس گاو (حاصل از 5.094 رأس گاو نر و 178.390 رأس گاو ماده) در 797 گله استفاده شد که طی سال­های 1375 تا 1394 زایش داشتند. برای توصیف ریاضی شکل منحنی شیردهی از تابع گامای ناقص وود استفاده شد. تابع مذکور بر رکوردهای RM، FCM و ECM هر یک از گاوها برازش داده شد. میانگین حداقل مربعات زمان رسیدن به اوج شیر در گاوهای زینه برای RM، FCM و ECM به ­ترتیب 74/77، 50/69 و 85/79 روز و برای گاوهای اصیل هلشتاین به ­ترتیب 27/80، 90/72 و 15/83 روز برآورد شد. برای هر سه نوع رکورد شیر روز آزمون، کمینه و بیشینه­ تولید در زمان اوج شیردهی به ­ترتیب متعلق به گاوهایی بود که در فصول بهار و پاییز زایش داشتند. در هر یک از دو نوع گاو مزبور، کمینه و بیشینه­ تداوم شیردهی به ­ترتیب برای FCM و ECM به­دست آمدند که با یکدیگر تفاوت معنی­دار آماری داشتند (0001/0P<). در کل دو جمعیت گاوهای زینه و اصیل هلشتاین و بر اساس استفاده از سه نوع رکورد روز آزمون RM، FCM و ECM، مقدار تغییرات سالانه­ برای صفت زمان رسیدن به اوج شیردهی به ­ترتیب 132/2، 306/2 و 293/2 روز در سال، برای صفت تولید شیر در زمان اوج شیردهی به ­ترتیب 408/0، 369/0 و 395/0 کیلوگرم در سال و برای صفت تداوم شیردهی به­ ترتیب 037/0، 036/0 و 035/0 در سال برآورد شدند که همه­ روندهای فنوتیپی مزبور به ­لحاظ آماری، معنی­دار بودند (0001/0P<). بر اساس نتایج به­دست آمده توصیه می­شود جهت مقایسه­ گاوها از نظر صفت تداوم شیردهی از رکوردهای شیر تصحیح شده برای انرژی استفاده شود.