برآورد اجزاء (کو) واریانس و پارامترهای ژنتیکی برخی صفات مرتبط با رشد در گوسفند نژاد بلوچی با در نظر گرفتن اثر ژن های وابسته به جنس

چکیده مقاله

از داده‌های شجره و وزن‌ مربوط به 13633 بره نژاد بلوچی حاصل آمیزش 308 قوچ و 3747 میش که در مرکز اصلاح‌نژاد دام شمال‌شرق کشور طی سال‌های 1368 تا 1400 ثبت شده بود، استفاده گردید. شش مدل حیوانی شامل اثرات ثابت (سال، ماه، نوع تولد، جنس بره و سن میش) و ترکیب‌های متفاوتی از اثرات تصادفی به کار رفت. بررسی اثر سازه‌های غیر ژنتیکی موثر بر صفات با رویه GLM نرم‌افزار SAS و برآورد اجزاء (کو)واریانس با نرم‌افزارWombat انجام شد. تمام اثرات ثابت بر صفات اثر معنی‌دار داشتند ("P<0.001" ). مدلی که شامل اثر ژنتیکی افزایشی مستقیم آتوزومی، ژنتیک افزایشی کروموزوم وابسته به جنس، اثر افزایشی مستقیم مادر بود و بین اثر افزایشی مستقیم و اثر ژنتیک مادری کوواریانس وجود داشت، به عنوان بهترین مدل برای انجام تجزیه و تحلیل ژنتیکی برای تمام وزن‌‌ها استفاده شد. برای صفات وزن تولد، سه، شش، نه ماهگی و یک‌سالگی وراثت‌پذیری مستقیم آتوزومی به ترتیب 16/0، 34/0، 41/0، 49/0 و 56/0، وراثت‌پذیری مستقیم وابسته به جنس به ترتیب 004/0، 0، 0، 007/0 و 005/0 و وراثت‌پذیری مادری به ترتیب 34/0، 38/0، 32/0، 32/0 و 36/0 برآورد شد. ژن‌های وابسته به جنس، اثرگذاری ناچیز و نزدیک به صفر بر وزن‌ بدن در سنین آغازین و اثرگذاری قابل توجه‌تری بر وزن‌های بدن در سن‌های بالاتر دارند. پیشنهاد می‌شود برای تجزیه ژنتیکی صفات رشد، مدل حیوانی به کار برده شود که قادر به جداسازی واریانس ژنتیکی افزایشی کل به سه جزء اتوزومال، وابسته به جنس و مادری باشد تا بتواند در انتخاب ژنتیکی بطور موثرتری عمل کند.