ژئوشیمی و پتروژنز سنگ های آتشفشانی شمال خور در شمال غرب بیرجند، شاهدی بر فرآیند فرورانش در شرق ایران

چکیده مقاله

چکیده مجموعه آتشفشانی مورد مطالعه در فاصله 90 کیلومتری شمال¬غرب بیرجند و در شمال خور واقع شده است. سنگ¬های آتشفشانی مورد مطالعه شامل آندزیت¬ بازالتی، آندزیت و تراکی¬آندزیت، داسیت تا ریوداسیت و سنگ¬های آذرآواری شامل توف و برش¬ آتشفشانی هستند. پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز از کانیهای اصلی این سنگها می باشند. بافت غالب در این سنگ¬ها پورفیری است. سری ماگمائی بیشتر نمونه¬ها کالکوآلکالن بوده ولی بعضی به سمت سری تولئیتی تمایل دارند. نا¬¬هنجاری¬های مثبت Pb، Ba و Sr نسبت به کلارک این عناصر در سنگهای مربوطه، به دگرنهادی گوه گوشته¬ای به وسیله شاره¬های ناشی از پوسته اقیانوسی فرورو و یا آلایش ماگما با پوسته قاره¬ای اشاره دارد. ناهنجاری منفی عناصر Nb,Pو Ti ، می¬تواند نشان دهنده شکل¬گیری سنگ¬ها در منطقه فرورانش باشد. نمودارهای تعیین محیط تکتونیکی نشان می دهد که آندزیت بازالتی منطقه در گستره بازالت¬های کالک آلکالن کمان آتشفشانی قرار می¬گیرد. بعلاوه در نمودار تعیین نوع کمان ماگمائی، سنگ¬های مورد مطالعه در گستره کمان قاره¬ای قرار می¬گیرند و به نظر می¬رسد که ماگماتیزم منطقه، ناشی از فرورانش یک پوسته اقیانوسی به زیر پوسته قاره¬ای بلوک لوت بوده است.