بررسی پیش تیمارهای شیمیایی بر شکست خواب و افزایش جوانه زنی بذور گیاه صنعتی و اقتصادی آنغوزه (Ferula assa-foetida)

Abstract

نغوزه Ferula assa-foetida)) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه¬کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه¬زنی بذرها توسط روش-های آزمایشگاهی می¬تواند در احیاء این گیاه مؤثر باشد. با توجه به ضرورت گیاه دارویی، صنعتی و باارزش اقتصادی آنغوزه و همچنین توجه به اینکه تکثیر این گیاه بصورت طبیعی در طبیعت با مشکل مواجه بوده است، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر تیمارهای مختلف بر خصوصیات جوانه¬زنی آنغوزه مراتع قطارگز بیرجند است. برای ضد¬عفونی کردن بذر¬ها، از هیپوکلرید سدیم 5 درصد به مدت 3 دقیقه و سه بار شستشو با آب مقطر استفاده شد. تیمارها شامل تیمار سرمادهی مرطوب به مدت زمان 30 و 60 روز با استفاده از ماسه مرطوب و فریز در دمای 4 درجه سانتی¬گراد، تیمار شست¬¬و¬شو 5 و 10 روزه به همراه دما 2-و 2 درجه¬سانتی¬گراد و گرما¬دهی مرطوب (آب¬جوش) به مدت زمات 3 و 4 دقیقه، شست و شو به مدت 12 و 36 ساعت، پیش تیمار با اسیدسولفوریک 80درصد به مدت 2 و 5 دقیقه، پیش تیمار با نیترات پتاسیم 2درصد به مدت 24 ساعت و تیمار شاهد با 3 تکرار و در هر پیتری دیش 10 بذر بود. در این تحقیق خصوصیات درصد و متوسط سرعت جوانه¬زنی با استفاده از فرمول¬های موجود اندازه¬گیری شد. بررسی نرمال¬بودن داده¬ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف، توسط نرم¬افزار آماری SPSS استفاده خوادهدشد. تجزیه و تحلیل داده¬ها و بررسی تیمارهی استفاده شده بر خصوصیات جوانه¬زنی آنغوزه با استفاده از آزمون تجزیه واریانس یک¬طرفه و مقایسه میانگین داده¬ها با استفاده از آزمون چند دامنه¬ای دانکن در سطح اطمینان 95% انجام ¬شد. نتایج نشان داد که تاثیر تیمارهای گرمادهی با آب جوش به مدت 3 دقیقه و همچنین شست و شو 12 و 36 روزه بر درصد و بر متوسط سرعت جوانه¬زنی بذور گیاه آنغوزه معنادار نمی باشد. همچنین نتایج نشان داد که تیمارهای سرمادهی، شست و شو و دماهای مختلف و همچنین تیمارهای شیمیایی اسیدسولفوریک و پیش¬تیمار با نیترات پتاسیم تاثیر معناداری بر درصد و سرعت جوانه¬زنی دارند. بیشترین درصد و متوسط سرعت جوانه زنی مربوط به تیمارهای 60 روز سرمادهی با 33/33 و 48/0 و کمترین مربوط تیمار شاهد است