قوم گیاه شناسی گیاهان دارویی خراسان جنوبی (روستای کوچ و روستا های مجاور(بهدان-خراشاد-تگ میان)

Abstract

دانش بومی بخشی از فرهنگ منحصر به فرد هر سرزمین است که در جهت سازگاری با شرایط محیطی خاص زیست بوم از طریق تجربه حاصل شده است و به مرور به بخشی از فرهنگ اجتماعی و تولیدی آن جامعه تبدیل شده است. در این تحقیق از روش تکمیل پرسش نامه هایی که اطلاعاتی شامل زمان جمع آوری، پراکنش اکولوژیکی، نام محلی، خواص درمانی، نحوه مصرف و اندام گیاهی و نوع درمان را دربر داشت، استفاده شد. مصاحبه با 80 نفر از اهالی آشنا به گیاهان دارویی منطقه در روستا¬هایی با قدمت تاریخی زیاد در سال 1402 درخراسان جنوبی انجام گرفت. نتایج نشان داد که در کل تعداد 51گونه گیاهی متعلق به 26 خانواده در منطقه شناسایی شد. بر اساس فراوانی گونه، خانواده کاسنی (Asteraceae) با 10 گونه و خانواده نعنا (Lamiaceae) با 8 گونه بیشترین جمعیت را تشکیل دادند. در ادامه تحقیق مشخص گردید بیشترین نوع مصرف گونه¬های گیاهی به صورت دم کردنی (55 درصد) و گرفتن عرقیات 43 در می باشد. بیشترین کاربرد گیاهان دارویی در منطقه به ترتیب برای درمان مشکلات گوارشی، مسکن و آرام بخش، ضد سرفه و سرماخوردگی، قند خون و تب بر بود است. این مطالعه با هدف شناسایی گونه های دارویی روستای کوچ و بهدان از توابع شهرستان بیرجند و معرفی استفاده های سنتی آن ها انجام شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که ارتباط نزدیک افراد بومی با طبیعت و محیط زندگی¬شان و همچنین نیاز افراد به گیاهان برای درمان بیماری ها منجر به آگاهی در زمینه گیاهان دارویی شده است.