تأثیر نشست‌های کتاب‌خوان با محوریت ادبیات نوجوانان بر میزان مسؤولیت‌پذیری اعضای ۹ تا ۱۴ سال کتابخانه عمومی شهر مود

Abstract

هدف: نشست‌های کتاب‌خوان با محوریت ادبیات نوجوانان به‌عنوان یکی از برنامه‌های جنبی کتابخانه‌های عمومی باعث می‌گردد تا سهم برنامه‌های فرهنگی در پرورش شخصیت نوجوانان و رشد و بالندگی فردی و اجتماعی این قشر افزایش یابد و در برنامه‌ریزی و جهت‌دهی مناسب به سرمایه‌گذاری‌ها و بودجه‌های فرهنگی کشور و همچنین به شناخت جایگاه کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان نهادی اجتماعی کمک ‌کند.هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان تأثیر نشست‌های کتاب‌خوان با محوریت ادبیات نوجوانان بر مسؤولیت‌پذیری اعضای 9 تا 14 سال کتابخانه عمومی شهر مود است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و در زمره تحقیقات آزمایشی از نوع شبه‌آزمایشی با طرح گروه آزمایش و کنترل است و دارای پیش‌آزمون- پس‌آزمون است. درجمع­آوری داده­ها از پرسش‌نامه مسؤولیت‌پذیری نوجوانان (نعمتی،1386) که شامل 50 سؤال است و علاوه بر مسؤولیت­پذیری هفت بعد آن را با استفاده از روش تحلیل عاملی مشخص نموده، استفاده شد. روایی محتوایی با نظر متخصصان تائید و پایایی پرسش‌نامه از طریق آلفای کرونباخ(90/0) بدست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل 120 عضو نوجوان کتابخانه عمومی شهر مود است که تعداد 40 نفر به‌صورت تصادفی به‌عنوان نمونه در دو گروه 20 نفری، به روش گمارش تصادفی انتصاب شدند؛ در تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کواریانس و t مستقل بهره برده شد. یافته­ها: میانگین مسؤولیت‌پذیری اعضای نوجوان کتابخانه (73/176)، به‌طور معنی‌دار بیشتر از حد متوسط (150) (05/0>P) و کمتر از حدمطلوب (200) بود. تفاوت معنی‌داری میان مسؤولیت‌پذیری (05/0>,P048/156=F) و هفت مؤلفه: خود مدیریتی (05/0>,P450/113=F)، نظم‌پذیری (05/0>,P984/99F=)، قانونمندی (05/0>,P742/94=F)، امانتداری (05/0>,P912/44= F)، وظیفه‌شناسی (05/0>,P674/16= F)، سازمان‌یافتگی (05/0>,P764/4= F) و پیشرفت‌گرایی (05/0>,P308/32= F) در دو گروه آزمایش و کنترل مشاهده شد. مرحله پیگیری نشان داد که میزان میانگین مسؤولیت‌پذیری و شش مؤلفه خود مدیریتی، نظم‌پذیری، قانونمندی، وظیفه‌شناسی، سازمان‌یافتگی و پیشرفت‌گرایی رو به فزونی بوده است اما میانگین مؤلفه امانتداری، کاهش‌یافته است. اصالت/ارزش: نشست‌های کتاب‌خوان با محوریت ادبیات نوجوانان منجر به تغییر مسؤولیت‌پذیری و مؤلفه‌های آن یعنی خودمدیریتی، نظم‌پذیری،امانتداری، وظیفه‌شناسی، قانونمندی، سازمان‌یافتگی و پیشرفت‌گرایی در نوجوانان شده است. همچنین می­توان گفت که نشست‌های کتاب‌خوان با محوریت ادبیات نوجوانان در تغییر مسؤولیت‌پذیری و مؤلفه‌های آن تأثیر دارد.