ارزیابی برخی شاخصهای مورفوفنولوژیک جهشیافتههای زعفران تحت تیمار پسآب فراوری کنجد

Abstract

پسآب حاصل از فراوری کنجد که به دلیل فیبر بالا، وجود ویتامینهای گروه B و درصد قابل توجهی عناصر معدنی در پوسته خود، میتواند جهت آبیاری گیاهان استفاده شود. در این میان زعفران که علاوهبر ارزش اقتصادی بالا، پتانسیل رشدی خوبی در خاکهای با حاصلخیزی پایین دارد، با توجه به تنوع محدود موجود در کشور و به منظور امکان سنجی استفاده از پسآب کنجد جهت آبیاری در آزمایشی با دو فاکتور پرتوتابی )سطوح 18 و 15 گری به همراه شاهد بدون پرتو( و آبیاری )سطوح آب شرب شهر یزد و پسآب مرحله دوم فراوری کنجد( در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس با استفاده از SPSS نشان داد که اثرات متقابل پسآب و پرتوتابی گاما برای پنج شاخص روز تا ظهور جوانه، روز تا ظهورگل، روز تا برداشت، طول گل و طول کلاله معنی دار شد. اما طول مریستم، وزن تر و خشک گل و همچنین وزن خشک کلاله هرچند دارای تغییرات قابل مشاهده بودند ولی از نظر آماری، اختلاف آنها معنیدار نشد. نتایج مقایسه میانگین به روش دانکن مبین این بود که جهشیافتههای 18 گری که تحت تیمار آبیاری با پسآب قرار گرفتند، در مدت زمان کوتاهتری جوانه زدند بهطوری که این تغییر نسبت به ژنوتیپ شاهد در هر دو سطح آبیاری معنیدار بود. در شاخص طول گل، ژنوتیپهای بدون پرتو در تیمار آبیاری با پسآب نسبت به جهشیافتههای 15 و 18 گری در هر دو سطح تیمار آبیاری و همین ترکیب، در شاخص طول کلاله، علاوه بر دو جهشیافته، با ژنوتیپ شاهد در تیمار آب شرب نیز افزایش معنیداری را نشان دادند. بهطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که تیمار پسآب مرحله دوم فراوری کنجد توانسته علاوهبر افزایش صفات مرتبط با عملکرد، منجر به کاهش معنیدار صفات مرتبط با زودرسی نیز شود.