تأثیر شوری آب آبیاری و تراکم گیاهی بر کیفیت علوفه دو اکوتیپ خارشتر (.Alhagi camelorum Fisch)

Abstract

خارشتر گیاهی چند ساله و شورزی است که قابلیت تولید علوفه در اراضی شور را دارد. به منظور بررسی تغییرات کیفیت علوفه این گیاه تحت تأثیر شوری و تراکم در دو اکوتیپ خارشتر، آزمایشی در قالب اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو مکان(بیرجند و سربیشه) اجرا گردید. کرت‌های اصلی شامل سطوح شوری آب آبیاری(3.5، 7.5 و 12 دسی‌زیمنس بر متر، ناشی از کلرید سدیم ) بودند. کرت‌های فرعی ترکیب سطوح اکوتیپ (وشمگیر و کرند) و تراکم (10 و 20 بوته در متر مربع) بودند. در پایان فصل رشد مقادیر پروتئین، چربی و خاکستر خام، فیبر حل‌شونده در شوینده اسیدی و خنثی، انرژی متابولیسمی و ماده خشک قابل هضم علوفه، مورد بررسی قرار گرفت. پروتئین خام تحت تأثیر شوری به طور معنی‌داری کاهش یافت، لیکن چربی خام در دو اکوتیپ مورد مطالعه عکس العمل متفاوتی نسبت به شوری نشان داد، به گونه‌ای که با افزایش شوری چربی خام در اکوتیپ کرند کاهش و در اکوتیپ وشمگیر افزایش معنی‌داری یافت. افزایش تراکم در بیرجند منجر به افزایش معنی‌دار انرژی متابولیسمی و کاهش معنی‌دار فیبر حل‌شونده در شوینده اسیدی گردید ولی در سربیشه تأثیر معنی‌داری بر این صفات نداشت. افزایش تراکم بوته در سطح شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر منجر به کاهش معنی‌دار فیبر حل‌شونده در شوینده خنثی شد، ولی در سایر سطوح شوری آب آبیاری، اثر آن معنی‌دار نبود. اعمال شوری منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد علوفه‌تر گردید ولی افزایش شوری از 5/7 به 12 دسی‌زیمنس بر متر تأثیری بر عملکرد علوفه نداشت. کیفیت علوفه تولیدی در سربیشه بالاتر از بیرجند بود، هر چند اکوتیپ کرند در بیرجند و اکوتیپ وشمگیر در سربیشه کیفیت علوفه بالاتری را نشان دادند. بر اساس نتایج حاصله، در سطوح بالای شوری آب آبیاری، کشت خارشتر با تراکم بالاتر، می‌تواند منجر به تولید علوفه با کیفیت‌تری شود.