بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های زیره سبز (Cuminum cyminum) خراسان با استفاده از نشانگرهای رپید و آی اس اس آر

Abstract

چکیده هدف: تعیین میزان تنوع ژنتیکی در مواد گیاهی، گام اولیه برای شناسایی، حفظ و نگهداری ذخایر توارثی و همچنین پایه و اساس تحقیقات ژنتیکی و برنامههای اصلاحی است. هدف از این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی و دستهبندی اکوتیپهای زیرهسبز جمعآوری شده از استانهای خراسان شمالی، رضوی و جنوبی بر اساس نشانگرهای RAPDو ISSRبود. مواد و روشها: در این تحقیق 20اکوتیپ مختلف زیرهسبز به منظور استخراج DNAدر دانشکده کشاورزی بیرجند کشت گردید. کمیت و کیفیت DNAاستخراج شده با استفاده از دو روش نانودراپ و الکتروفورز ژل آگارز یک درصد مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تنوع ژنتیکی از نه آغازگر RAPDو 30آغازگر ISSRاستفاده شد. نتایج: نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که بین و درون جمعیتها تنوع وجود دارد. بر اساس نشانگر ،RAPD 10درصد از تغییرات مربوط به بین جمعیتها و 90درصد مربوط به درون جمعیتها و بر اساس نشانگر ،ISSRنه درصد از تغییرات مربوط به بین جمعیتها و 91درصد مربوط به درون جمعیتها بود. درصد چندشکلی بدست آمده از نشانگر RAPDو ISSRبه ترتیب 62و 70درصد؛ میانگین محتوای چندشکلی 0/26و 0/3؛ میانگین شاخص اطلاعاتی شانون 1/37و 1/9و میانگین شاخص اطلاعاتی نی 2/1و 2/76بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه به مختصات اصلی نشان داد که در نشانگر RAPD دو مولفه اول 40/6درصد و در نشانگر ISSRچهار مولفه اول 49/6درصد از تغییرات را توجیه کردند. تجزیه خوشهای بر اساس ماتریس تشابه اکوتیپهای مورد مطالعه را به ترتیب در 6و 7خوشه گروهبندی نمود. نتیجه گیری: با توجه به اطلاعات حاصله از جمله، درصد چند شکلی، دامنه زیاد بین ضرایب تشابه )جاکارد( حاصل شده و گروهبندی اکوتیپها در خوشه های مجزا، بین اکوتیپهای زیره مورد مطالعه تنوع ژنتیکی وجود دارد. از سوی دیگر بین تنوع ژنتیکی موجود در اکوتیپهای جمع آوری شده و موقعیت جغرافیایی، در بیشتر موارد ارتباط وجود داشت