اثرات دگرآسیبی و ضد قارچی عصاره آبی اندام های زعفران )sativus Crocus)بر خصوصیات جوانهزنی و رشد گیاهچه خاکشیر تلخ )irio Sisymbrium )و رشد قارچ فوزاریوم ) Fusarium )solani

چکیده مقاله

با هدف ارزیابی خاصیت دگرآسیبی و قارچ‌کشی عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشدی علف‌هرز خاکشیر تلخ و قارچ فوزاریوم سولانی آزمایش‌های مستقل به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ًتصادفی با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1401 انجام شد. عامل اول آزمایش دگرآسیبی شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و عامل دوم هفت غلظت عصاره (صفر، 25/0، 5/0، 1، 5/1، 2 و 4 درصد وزنی- حجمی) بودند. عامل اول آزمایش ضدقارچی شامل دو نوع اندام زعفران (برگ و بنه) و عامل دوم شامل هفت غلظت عصاره (صفر، 0312/0، 625/0، 125/0، 25/0، 5/0 و 1 وزنی-حجمی) بودند. نتایج نشان داد که نوع عصاره بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان جوانه‌زنی، طول و وزن تر و خشک ریشه‌چه، طول و وزن تر و خشک ساقه‌چه و وزن خشک گیاه‌چه و بنیه گیاه‌چه خاکشیر تلخ معنی‌دار بود و عصاره بنه دارای آثار منفی بیشتری نسبت به عصاره برگ بود. با ‌افزایش غلظت عصاره، اثر بخشی آن نیز بیشتر شد به‌طوری‌که افزایش غلظت عصاره به چهار درصد سبب کاهش معنی‌دار طول و وزن تر و خشک ریشه‌چه، طول و وزن تر و خشک ساقه‌چه، وزن خشک گیاه‌چه و بنیه گیاه‌چه خاکشیر تلخ شد. نتایج اثر متقابل نشان داد که کم‌ترین درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول و وزن تر ریشه‌چه، وزن تر و خشک ساقه‌چه و وزن خشک گیاه‌چه خاکشیر تلخ از غلظت چهار درصد عصاره بنه مشاهده شد. نتایج اثر متقابل نوع عصاره در غلظت عصاره بر قطر کلونی قارچ فوزاریوم سولانی نشان داد که تمام غلظت‌های مورد استفاده برای عصاره بنه مانع از رشد قارچ فوزاریوم در هر چهار مرحله نمونه‌برداری شدند. در عصاره برگ، غلظت‌های 125/0، 25/0، 5/0 و 1 درصد به‌طور کامل مانع رشد قارچ فوزاریوم در هر چهار مرحله نمونه‌برداری شدند. در نهایت نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که اثر ضدقارچی و هم‌چنین اثر ممانعت کنندگی از جوانه‌زنی و رشد خاکشیر تلخ در عصاره بنه زعفران بیش‌تر از عصاره برگ است. لذا با در نظر گرفتن نتایج این تحقیق و انجام پژوهش‌های بیش‌تر و کامل‌تر در زمینه اثر قارچ‌کشی و دگرآسیبی عصاره اندام‌های زعفران می‌توان جهت تولید قارچ‌کش و علف‌کش طبیعی به این عصاره ها توجه بیشتری نمود.