شبیه‌سازی سناریوهای رشد کاربری شهری با استفاده از روش اتوماتای سلولی ‏SLEUTH‏

Abstract

رشد بی‌رویه شهری به‌طور فزاینده‌ای استفاده پایدار از اراضی را به چالش کشیده است، از این رو مدل‌سازی رشد شهری به‌منظور انطباق با توسعه متوازن بسیار مهم است. این پژوهش با استفاده از اتوماتای سلولی در بستر مدل‌سازی SLEUTHبا هدف شبیه‌سازی گسترش آینده شهر بیرجند از سال 2020 تا 2050 با درنظرگرفتن سناریوهای رشد تاریخی و رشد محیط‌زیستی انجام شد. بر اساس نتایج کالیبراسیون مدل SLEUTH ضریب انتشار (65) و ضریب مقاومت به شیب (42) به ترتیب بیشترین اثر را در سناریوی رشد تاریخی و محیط زیستی داشتند. کالیبراسیون مدل در سه مرحله درشت، ریز و نهایی و با استفاده از بهترین مقادیر برازش شده نمایه‌های OSM و Leesale انجام شد. نتایج شبیه سازی نشان داد که گسترش شهری در سناریوی رشد تاریخی 85/2201 و در سناریوی رشد محیط‌زیستی 91/2150 هکتار خواهد شد، بنابراین افزایش گستره کلانشهر بیرجند امری اجتناب ناپذیر در هر دو سناریوی است. مقایسه دو سناریوی حاکی از این است که در سناریوی رشد تاریخی نرخ رشد شهری بالاتر و نابودی پوشش گیاهی نیز حداکثر است. یافته‌های حاصل از این مطالعه می‌تواند در تدوین آگاهانه تر استراتژی‌های برنامه‌ریزی شهری به تصمیم گیرندگان و مدیران کمک کند تا کمترین اثر تخریبی را در آینده بر محیط‌زیست بر جای بگذارد.