مدلسازی عرضه خدمت زیستگاهی و داده کاوی فضایی نقاط داغ در اکوسیستم های مناطق خشک

چکیده مقاله

فعالیت‌های انسانی به‌طور فزاینده‌ای تنوع‌زیستی و خدمات زیستگاهی را مورد تهدید قرار داده‌اند. بطوری‌که با تشدید آن‌ زیستگاه‌ها ازهم‌گسیخته و کیفیت آنها تحت‌تاثیر قرار گرفته است. در این راستا شناخت الگوی فضایی نقاط داغ زیستگاهی ضروری است زیرا به‌نوبه‌خود موجب پایداری محیط‌زیست می‌شود. در پژوهش حاضر، کیفیت زیستگاه‌ در اکوسیستم‌های خشک استان خراسان‌جنوبی باتوجه به تهدیدهای انسانی، تاثیر، فاصله، حساسیت نسبی به تهدیدها و دسترسی‌پذیری منابع با نرم‌افزار InVEST مدلسازی گردید. سپس داده‌کاوی فضایی نقاط داغ با استفاده از روش‌های گیتس-ارد جی (Gettis-Ord Gi)، موران (Moran) و شکست‌های طبیعی تحلیل شد. همچنین ارزیابی دقت استخراج نقاط داغ زیستگاهی، ازطریق شاخص ROC حاکی از دقت بالای 80 درصدی در روش‌های داده‌کاوی مذکور بود اما شاخص گیتس-ارد جی از بالاترین دقت (5/94%) برخوردار بود. نتایج تحلیل آمار فضایی ِ همپوشانی نقاط داغ زیستگاهی با مناطق تحت‌حفاظت استان نشان ‌داد منطقه حفاظت‌شده کمرسرخ حاوی بیشترین (33/91%) و منطقه شکارممنوع استند کمترین (54/0%) نقاط داغ زیستگاهی هستند. همچنین بخش‌هایی از نقاط داغ زیستگاهی در مناطق آزاد شناسایی شدند (34/9%). لذا مناطق تحت‌حفاظت فعلی، درصد قابل توجهی از نقاط داغ موجود در مناطق آزاد را پوشش نمی‌دهند، لذا در برنامه‌ریزی حفاظت پایدار می‌توان از فرآیند پیشنهادشده در جهت تغییر و بازنگری خردمندانه مرز مناطق تحت‌حفاظت بهره برد.