ارزشگذاری مکانی رویشگاه‌های گیاهان دارویی مرتعی و آشکارسازی کانون‌های داغ کیفیت رویشگاه ‏در استان کرمان ‏

چکیده مقاله

همواره برقراری موازنه بین حفاظت و بهره‌برداری از خدمات اکوسیستم یکی چالش‌های اساسی مدیریت سرزمین است. در این زمینه ‏تعیین کمیت خدمات ‏اکوسیستمی و ارزشگذاری آن جهت کاهش اثرات فعالیت‌های انسانی می‌تواند راهگشا باشد. یکی از خدمات ‏ارزشمند اکوسیستمی که با فشار بالای ‏بهره‌برداری مواجه است، کیفیت رویشگاه است. در مطالعه حاضر جهت ارزشگذاری کیفیت ‏رویشگاه در استان کرمان، یکی از کارکردهای مصرفی آن که ‏تولید گیاهان دارویی است در نظر گرفته شد. روش به کار رفته جهت ‏مدل‌سازی ‏InVEST‏ بوده که ورودی‌های آن لایه‌های منابع تخریب، کاربری اراضی ‏و جداول منابع تهدید و حساسیت است و نقشه‌ ‏کیفیت رویشگاه به عنوان خروجی آن دارای ارزش‌هایی در دامنه‌ 0 تا 1 است. ارزشگذاری لایه خدمت ‏رویشگاه با توجه به قیمت ‏برداشت مجاز گیاهان دارویی مرتعی انجام شد. نتایج نشان داد که باارزشترین رویشگاه‌ها عمدتاً دارای پوشش اراضی مراتع ‏پرتراکم ‏است. کانون‌های داغ رویشگاهی استخراج شده با الگوریتم شکست طبیعی جنک نشان داد که مساحت آنها 3.358.768 هکتار بوده که ‏‏37 درصد از ‏اراضی مرتعی و یک درصد از مساحت کل استان را شامل می‌شود.‏ همچنین کانون‌های داغ با توجه به مقدار شاخص ‏جهانی ‏Moran‏ به طور معنی‌داری ‏دارای پراکنش خوشه‌ای هستند (‏z-score= 1328.83 , p-value=0.00‎‏). نتایج ارزشگذاری ‏نشان داد که ارزش کل مراتع استان بیش از 32 میلیارد تومان ‏است که سهم مراتع کم‌تراکم 12053925412 و مراتع پرتراکم ‏‏19948204105 تومان است. نتایج این مطالعه می‌تواند به عنوان یک ابزار پشتیبانی ‏تصمیم‌گیری موثر برای اولویت‌بندی مناطق برای ‏اقدامات حفاظتی و مدیریت در تمام استان استفاده شود.‏