مقایسه روش دراستیک استاندارد و مدل‌های ناپارامتریک IBK و درخت تصمیم M۵ در مکان‌یابی پتانسیل آلودگی آب‌های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت آستانه- کوچصفهان)

Abstract

شناسایی و تحلیل آسیب‌پذیری آبخوان‌های آب زیرزمینی، جهت تعیین مناطقی که بیشتر در معرض منابع آلوده‌کننده قرار دارند، به یک عنصر مهم برای مدیریت منابع آب تبدیل شده است. در این پژوهش، جهت ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان آب زیرزمینی آبخوان دشت آستانه- کوچصفهان استان گیلان، از روش دراستیک (DRASTIC) به کار گرفته شد. در این روش پارامترها به صورت هفت لایه در محیط نرم‌افزار Arc GIS برای دشت تهیه و پس از وزن‌دهی و ترکیب رتبه‌های استاندارد، نقشه آسیب‌پذیری آب‌های زیرزمینی دشت تعیین گردید. برای صحت‌سنجی مدل، از داده‌های نیترات در منطقه استفاده شد. در ادامه، با کمک مدل‌های ناپارامتریک IBK و درخت تصمیم M5 مقدار نیترات تخمین زده شد. در نهایت، تلاش شد با کاهش پارامترهای ورودی، مقدار نیترات تخمین زده شود. نتایج نشان داد که آسیب‌پذیری آبخوان این دشت در چهار محدوده قرار دارد. 56/18 درصد دشت دارای آسیب‌پذیری اندک، 29/51 درصد دارای آسیب‌پذیری اندک تا متوسط، 46/28 درصد دارای آسیب‎پذیری متوسط تا زیاد و 67/1 درصد دارای آسیب‎پذیری زیاد می‎باشد. هم‌چنین نتایج نشان داد که هر دو مدل ناپارامتریک به کار گرفته شده تخمین مناسبی از مقدار نیترات می‎دهند اما، مدل درخت تصمیم M5 بهترین نتایج را دربر داشت، به طوری که بین نیترات محاسباتی و مشاهداتی همبستگی 98 درصدی دیده شد. در نهایت، مشخص شد که با حذف ورودی توپوگرافی، تغذیه خالص و هدایت هیدرولیکی دقت همبستگی مدل‌ها چندان کاهش نداشته و تخمین مناسبی از مقدار نیترات و نیز آسیب‌پذیری این منطقه داشته است.