مدیریت بهره‌برداری از آبخوان دشت کاشان با استفاده ازسیاست جیره‌بندی دو نقطه‌ای اصلاح‌شده

Abstract

مدیریت بهره­برداری از منابع آب به‌ویژه منابع آب زیرزمینی حائز اهمیت بوده و نیازمند شناخت دقیق خصوصیات آبخوان، تنش‌های وارده به آن و در نهایت بیلان آب زیرزمینی است. مدل­های شبیه­ساز-بهینه­ساز کمک شایانی به مدیران برنامه­ریز جهت تعیین میزان بهره­برداری بلندمدت و پایدار از آبخوان می­نمایند. بدین منظور تغییرات تراز آبی آبخوان دشت کاشان در دوره آماری 1387-1397 توسط مدل GMS برای 125 دوره تنش شبیه­سازی شد. مدل در دو حالت دائمی و غیر دائمی برای دوره (1395-1387) واسنجی و برای دوره (1397-1395) صحت­سنجی شد. نتیجه، افت آب زیرزمینی به میزان 4/4 متر در طول 10 ساله مطالعاتی بود. به جهت واقع شدن این دشت در کمربند خشک اقلیمی و نبود بارش مؤثر جهت تغذیه مناسب آبخوان، در این مطالعه تمرکز بر روی مدیریت برداشت از آبخوان با استفاده از سیاست جیره­بندی دو نقطه­ای اصلاح­شده بود. این سیاست به خوبی توانست از افت شدید و بحرانی آب زیرزمینی جلوگیری کرده و افت را از 44/0 به 31/0 متر در سال کاهش دهد و باعث ذخیره 255 میلیون مترمکعب آب در هر سال در آبخوان گردد. اگرچه نیل به این نتیجه باعث کاهش اعتمادپذیری و افزایش عدم تأمین نیازها می­گردد ولی از بروز خشکی­ها با شدت زیاد جلوگیری و خسارات جبران­ناپذیر را کم می­نماید.