ارزیابی شاخص ردپای آب در سطح استان خراسان رضوی (مبتنی بر گروه‌های مختلف محصولات)

چکیده مقاله

با توجه به خشکسالی‌های اخیر، تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و توسعه صنعت، استان خراسان رضوی با مشکل بحران آب مواجه است. بنابراین جهت رفع این مشکل، لازم است راهکارهای اساسی جهت مدیریت منابع آب بکار گرفته شود. هدف این مطالعه ارزیابی ردپای آب محصولات مختلف استان خراسان رضوی طی دوره آماری 1395-1399 می‌باشد. اجزای ردپای آب برای انواع محصولات در گروه‌های غلات، جالیزی و صنعتی محاسبه گردید. نتایج نشان داد برای تمامی‌محصولات مطالعه شده، ردپای آب آبی بیشتر از آب سبز است که این بیانگر کم بودن نرخ بارش‌ها در استان می‌باشد. همچنین بیشترین سهم ردپای آب در همه محصولات مربوط به ردپای آب سفید و در حدود 50 درصد است. سهم ردپای آب آبی و خاکستری به ترتیب 35 و 9 درصد از سهم کل ردپای آب محصولات می‌باشد. از طرفی بطور تقریبی نیمی‌از ردپای آب، مربوط به محصولات صنعتی است اما عملکرد این گروه در حدود 20 درصد از عملکرد کل است. کمترین مقدار ردپای آب در محصولات جالیزی مشاهده می‌شود. بر اساس نتایج، محدوده تغییرات کارایی مصرف آب در محصولات مختلف استان طی دوره آماری، بین 21/0 تا 92/3 ton/ m3 است. بیشترین کارایی مصرف آب مربوط به خربزه و کمترین آن مربوط به پنبه می‌باشد. در نهایت با توجه به نتایج پژوهش، توصیه می‌گردد جهت برنامه‌ریزی در مدیریت بهینه و رسیدن به تعادل آبی، محصولات با کمترین ردپای آب و کارایی مصرف بالا، انتخاب گردند. توجه به این شاخص‌ها به مسئولین و تصمیم‌گیران در مناطق خشک برای جلوگیری از بحران آب، کمک شایانی خواهد نمود.