بررسی نقش آموزش اثربخش بر مدیریت منابع آب از دیدگاه کشاورزان بیرجند در شرایط کم آبی

چکیده مقاله

یکـی از مهمتریـن عواملـی که نقش اساسـی رادر انتشـار نوآوریهـا و ایده های جدید در صنعت کشـاورزی برعهده دارد، آمـوزش کشـاورزان درزمینـه ی مدیریـت صحیح منابع آب در شـرایط خشکسـالی اسـت. لذا در ایـن پژوهش به بررسـی نقـش آمـوزش اثربخـش بر مدیریـت منابـع آب از دیدگاه کشـاورزان در شـرایط کم آبی در دشـت بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی پرداخته شد. روش تحقیــق از نــوع علــی- ارتباطی بود. جامعــه آماری تحقیــق 195 نفر از کشـاورزان آبی کار دشـت بیرجند اسـتان خراسـان جنوبی است. حجم نمونه با اســتفاده از جدول مــورگان، حــدود 125 نفــر تعییــن شــد و به شـیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شـدند. پایایی پرسشــنامه با اسـتفاده از ضریب آلفای کرونبـاخ برابـر 857/0 بدسـت آمـد کـه نشـان دهنده پایایـی مناسـب ابـزار پژوهش داشـت. روایـی شــکلی و محتوای پرسشـنامه نیز توسـط گروهـی از اعضای هیـات علمـی دانشـگاه علـوم کشـاورزی و منابـع طبیعـی بیرجند و سازمان جهاد کشــاورزی تائیــد شــد. این پژوهـش باهدف اولویت بنـدی معیارها )6 عـدد( و زیرمعیارهای )40 عـدد( اثرگذار بــا اســتفاده از فرآینــد تحلیل سلسـله مراتبی )AHP )و تحلیل شـبکه )ANP )انجام شـد. بـه منظــور تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شـده از نرم افزارهای choice Expert وSPSS، Decisions Super اسـتفاده شـد. نتایج نشـان داد، کشـاورزانی که در دورههای آموزشـی- ترویجی درزمینه ی مدیریت آب کشـاورزی شـرکت داشـتهاند، بهمراتب تمایل، درک، آگاهـی، تعهـد و بـاور باالتـری درزمینه ی مدیریت آب کشـاورزی و اسـتفاده از نوآوری های جدید داشـتند. نتایج حاصـل از ایـن تحقیـق را می تـوان بعنوان شـاخصی جهـت اتخاذ تصمیم هـای مدیریتی در راسـتای افزایش مشـارکت کشـاورزان در مدیریـت بهینه منابـع منطقه مورد اسـتفاده قرار داد.