بررسی تاثیر طرح های آبخیزداری در پهنه بندی خطر وقوع سیل با استفاده از عملگرهای فازی (مطالعه موردی: محدوده مطالعاتی درمیان)‏

چکیده مقاله

سیل رویدادی ناگهانی است که در بروز آن عوامل متعددی دخالت دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر طرح‌های آبخیزداری در کاهش خطر سیل‌خیزی در محدوده مطالعاتی درمیان انجام شده است. در این پژوهش از شش معیار اصلی: توپوگرافی، پوشش زمین، مورفولوژی رودخانه، هیدرو اقلیم، زمین‌شناسی و فعالیت‌های انسانی و ۱۰ زیر معیار: ارتفاع، شیب، فرم زمین، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، تراکم آبراهه، فاصله از آبراهه، بارش، زمین‌شناسی و صرفا وجود یا عدم وجود طرح‌های آبخیزداری استفاده شده است. همچنین به منظور تعیین وزن هر زیر‌معیار در تعیین عوامل تاثیرگذار در وقوع سیل از روش پرسشنامه‌ای و تحلیل سلسله مراتبی AHP در نرم‌افزار Expert choice استفاده شده است. سپس با استفاده از منطق فازی، پهنه‌بندی خطر وقوع سیلاب در دو حالت: 1- وجود طرح‌های آبخیزداری و 2- عدم وجود طرح‌های آبخیزداری در محیط ArcGIS صورت گرفته است. نتایج نشان داد؛ زیر معیار تراکم آبراهه و پوشش گیاهی به ترتیب با اوزان 0/288 و 0/205 دارای بیشترین اهمیت و زیر‌معیار ارتفاع با وزن 0/007 دارای کمترین اهمیت در وقوع سیل در محدوده مورد مطالعه مشخص شده اند. همچنین نتایج نشان داد مساحت مناطق با خیلی زیاد از 49567.55 به 60606/82 و مناطق باخطر زیاد از 116976/42به 88824/38 هکتار کاهش پیدا کرده و مساحت مناطق باخطر متوسط از101449/71 به 123260/3 و مناطق باخطرکم از 39126/18 به 64428/01 هکتار افزایش پیدا کرده است.