نقش پیریت فرامبوئیدال در کانسارهای مس چینه¬کران با میزبان رسوبی ایران: نحوه تشکیل و اهمیت آن

Abstract

ایران دارای ذخایر متعدد مس چینه¬کران با میزبان رسوبی است که بیشتر آنها از نوع لایه¬های سرخ (Red bed type) بوده و تقریباً در تمام آنها پیریت فرامبوئیدال حضور دارد. پیریت¬های فرامبوئیدال در محیط‌های رسوبی، شاخص شرایط محیطی اکسیژن پایین یا فاقد اکسیژن می¬باشند. پیریت فرامبوئیدال بسته به اندازه آن، در ستون آب کف دریا بصورت همزمان با رسوبگذاری تا محیط‌های دیاژنز اولیه و در دمایی بین 0 تا 80-60 درجه سانتی¬گراد و در pH نزدیک به خنثی، طی فرایندهای احیای باکتریایی سولفات تشکیل می¬گردد. حضور مواد آلی برای تشکیل فرامبوئید مورد نیاز نیست با این حال وجود مواد آلی نقش موثری در نگه¬داشت پیریت فرامبوئیدال ایفا می¬کنند. از لحاظ مورفولوژی و بافت، در کانسارهای مس رسوبی، پیریت¬های فرامبوئیدال به 6 فرم فرامبوئید معمولی، پلی¬فرامبوئید، فرامبوئید آفتابگردانی، تجمعات فرامبوئید، فرامبوئید پرشده با کانی دیگر و فرامبوئید جانشین شده با کانی کالکوسیت دیده می¬شود. شناسایی تجمعات مختلف پیریت¬های فرامبوئیدال و رابطه آنها با دیگر کانی¬ها در تشخیص زمان و شرایط تشکیل بسیاری از کانسارهای رسوبی، حائز اهمیت است.