کانی شناسی، ساخت و بافت و محیط تشکیل رخداد معدنی مس آرک، شمالغرب بیرجند، استان خراسان جنوبی

چکیده مقاله

رخداد معدنی مس آرک واقع در 55 کیلومتری شمالغرب بیرجند در استان خراسان جنوبی قرار دارد. منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه رسوبی_ساختاری فلیش شرق ایران (زون سیستان) است، که در مجاورت حاشیه شمالشرقی بلوک لوت واقع شده است (شهیدی و همکاران، 1379 ). واحدهای سنگی موجود در منطقه کانه دار شامل تناوب ضخیمی متشکل از ماسه سنگهای قرمز، کنگلومرا با میان لایه های شیلی به سن ائوسن است. کانه زایی مس در بخش های دارای مواد آلی درون ماسه سنگهای خاکستری پهنه شسته شده رخ داده است. گسلهای متعدد با روند عمومی شمالغرب-جنوبشرق توالی ماسه سنگی را قطع نموده است. در رخداد معدنی مس آرک 2 افق احیایی کانه دار مشاهده شد و هر یک از این افقها شامل سه پهنه کانه زایی شده، شسته شده و سرخ اکسیدان است. ضخامت افق های کانه زایی از 30 سانتیمتر تا یک متر متغیر است و طول رخنمون آنها گاه تا 300 متر می رسد. از نظر کانی شناسی، کانیهای اولیه کانیهای ثانویه عبارتند از: کوولیت، مالاکیت، کریزوکلا، .)II و I قابل مشاهده در این منطقه عبارتند از: کالکوسیت و پیریت )نسل آزوریت، آتاکامیت و نئوتاسیت. بافتهای اولیه مانند بافت دانه پراکنده، فرامبوئیدال و سیمان بین دانه ای و بافتهای ثانویه مانند جانشینی )حاشیهای، شبکه ای، سلولی، جزیره ای یا باقیمانده( از مهمترین بافتهای موجود در این منطقه است. وجود ساختارهای رسوبی مانند لایه بندی مورب، ریپل مارک، ساختهای وزنی و ردپای فسیل بیانگر تشکیل سنگ میزبان کانی سازی در محیط ساحلی و جزر و مدی است.