کانی‌شناسی، ژئوشیمی، ساخت، بافت و نحوه تشکیل رخداد مس رسوبی آرک (Redbed)، شمال غرب بیرجند، خراسان جنوبی

چکیده مقاله

رخداد معدنی مس­آرک در 55 کیلومتری ‌شمال­غربی شهر بیرجند و در استان خراسان­جنوبی واقع شده است. واحد­های سنگی دربرگیرنده این رخداد شامل ماسه­سنگ­های فلیش­گونه نازک تا متوسط­لایه به رنگ‌های قرمز و خاکستری به سن ائوسن است. کانی­زایی مس در بخش فوقانی ماسه ­سنگ­های خاکستری پهنه شسته شده و بصورت عدسی شکل رخ داده است. حداقل دو افق کانه زایی شناسایی شد هر یک، از افق­ها از سه پهنه قرمز اکسیدان، پهنه شسته­شده و پهنه احیایی کانه­­زایی شده تشکیل شده­اند که در رخداد مس­آرک، بخش های کانه­دار درون بخش شسته شده افق­های احیایی وجود دارد. بافت ماده معدنی در این کانسار جانشینی و دانه پراکنده است. وجود پیریت‌های فرامبوئیدال در افق‌های کانه‌دار و نیز سالم ماندن ساختارهای سلولی‌ای که توسط سولفیدها جانشین شده است نشان می‌دهد که این کانسار در مراحل اولیه دیاژنز و قبل از تدفین عمقی تشکیل شده است.کانه­زایی در منطقه آرک از دید سنگ­شناسی (سنگ میزبان ماسه­سنگی گری‌وک تا لیت‌ارنایت) کانی­شناسی ماده معدنی (کالکوسیت، کوولیت) ساخت و بافت، چینه شناسی و عامل­های کنترل کننده کانه­زایی (وجود آثار و بقایای گیاهی به عنوان عامل اصلی احیاکننده محیط، نفوذپذیری مناسب سنگ میزبان) همانند کانسارهای مس رسوبی نوع لایه های سرخ است.