تلفات انتقال آب در انهار سنتی در سطح شهرستان بیرجند و استفاده بهینه از آب

Abstract

استان خراسان جنوبی که در منطقه سرد و خشک کشور واقع شده است سالانه 12 میلیلرد متر مکعب بارندگی دارد. از این مقدار 88 درصد آن از طریق تبخیر از دسترس خارج می شودو 3/5 درصد آن به صورت رواناب از حوزه های استان خارج و 8/5 درصد آن صرف تغذیه سفره های آب زیر زمینی می گردد. با این حال در حال حاضر برداشت از سفره های آب زیرزمینی بیشتر از ورودی به سفره بوده و سفره های آب زیر زمینی با افت شدید مواجه هستند. بنابراین بایستی ار آب برداشت شده به نحو مناسب و با راندمان مناسب استفاده نمود.بدین منظور در تعداد 30 نهر خاکی انتقال آب مربوط به چاه ها و قناتهای منطقه بیرجند درصد تلفات انتقال آب تعیین گردید.طبق این بررسی حداقل تلفات انتقال یازده و حداکثر آن 37 درصد در یکصد متر از طول کانال بدست آمد.میانگین دبی چاههای مورد بررسی 26 لیتر بر ثانیه و میانگین درصد تلفات 19 درصدبوده است. با این مقدار از تلفات حجم فرا.انی از آب موجود در منطقه و نیز پتانسیلهای تولید کشاورزی هدر می رود.عوامل ایجاد این تلفات نشت آب از خاکریز کانال، رویش علفهای هرز، تبخیر از سطح آزاد آب، سرریز شدن آب از خاکریز کانال تشخیص داده شد.به منظور کاهش تلفات انتقال آب پیشنهاداتی نیز ارائه گردید.