کاربرد توابع مفصل در تحلیل خشکسالی هواشناسی در شهر قائن

چکیده مقاله

خشکســالی یکــی از خســارتبارترین وقایــع طبیعــی هســت کــه بــه دلیــل حکمفرمــا بـودن آن در یـک حیطـه جغرافیایـی و طوالنـی بـودن بایسـتی موردتوجـه برنامهریـزان منابـع آب قــرار گیــرد. دو مشــخصه بــارز کــه در بررســی خشکســالی بایســتی موردتوجــه باشــند، شــدت و دوام آن هســت. در ایــن تحقیــق از توابــع مفصــل دوبعــدی بــرای ایجــاد توزیعهــای دومتغیـره از شـدت و مـدت خشکسـالی در ایسـتگاه هواشناسـی قائـن طـی سـالهای -2018 1988 اسـتفاده شـد. بـرای تعییـن شـدت و مـدت خشکسـالی از سـری زمانـی شـاخص بـارش اســتاندارد شــده )SPI )12 ماهــه اســتفاده گردیــد. ضریــب همبســتگی تاو-کنــدال و اســپیرمن بــرای تعییــن معنــیدار بــودن همبســتگی بیــن شــدت و مــدت خشکســالی مورداســتفاده قـرار گرفـت کـه مقـدار آنهـا بـه ترتیـب 74/0 و 88/0 تعییـن گردیـد. نتایـج بررسـی توزیـع احتمالهــای حاشــیهای بــا اســتفاده از روش حداکثــر درســت نمایــی نشــان داد کــه مــدت و شـدت خشکسـالی بـه ترتیـب از توزیـع احتمـال پرتـو و لـوگ نرمـال پیـروی مینماینـد کـه پارامترهــای ایــن توزیعهــا مشــخص گردیدنــد. همچنیــن از میــان توابــع مفصــل موردبررســی، تابــع مفصــل جوئــی بــا داشــتن مقــدار RMSE برابــر 0672/0 و شــاخص NSE برابــر 99/0 مناســبترین تابــع بــرای تحلیــل دومتغیــره شــدت و مــدت خشکســالی میباشــد و مقــدار حداکثـر لگاریتـم درسـت نمایـی آن 87/7 بـه دسـت آمـد. درنهایـت احتمـال وقـوع دومتغیـره تـوأم و احتمـال دورههـای بازگشـت تـوأم محاسـبه شـدند کـه نتایـج حاصلـه میتوانـد اطالعات ارزشــمندی را بــرای برنامهریــزی و مدیریــت یکپارچــه منابــع آب منطقــه مــورد مطالعــه، در اختیــار برنامهریــزان و ذینفعــان قــرار دهــد.