مطالعۀ تنوع فلورستیکی، کارکردی و نسبی تیره‌های گیاهی منطقۀ حفاظت‌شدۀ درمیان و سربیشه

Abstract

مناطق حفاظت‌شده ابزاری مفید برای نگهداری تنوع زیستی هستند. منطقۀ شکار ممنوع درمیان، در سال ۱۳۸۶، منطقۀ حفاظت‌شدۀ درمیان و سربیشه معرفی شد. این منطقه به‌علت داشتن تپه‌ماهورهای متعدد و پوشش گیاهی متنوع، مأمن مناسبی برای زیست و ازدیاد گونه‌های جانوری است. منطقۀ حفاظت‌شدۀ درمیان و سربیشه با مساحت حدود 80000 هکتار در فاصلۀ 68 کیلومتری شرق بیرجند، بین سه شهرستان درمیان، سربیشه و بیرجند، واقع شده است. ‌حداقل ارتفاع آن از سطح دریا 2100 متر و حداکثر آن 2870 متر است. این پژوهش با هدف شناسایی تیره‌ها و گونه‌های گیاهی، تعیین شکل‌های زیستی و پراکنش جغرافیایی آنها انجام شد؛ همچنین تنوع کارکردی، تنوع نسبی و شاخص اهمیت نسبی تیره‌های گیاهی تعیین شد. براساس نتایج، در مراتع منطقۀ حفاظت‌شدۀ درمیان و سربیشه 26 تیره، 69 جنس و 94 گونۀ گیاهی انتشار دارد. بزرگ‌ترین تیره‌هاAsteraceae (22 گونه) و Poaceae (8 گونه) هستند. ازنظر شکل زیستی، 45 درصد همی‌کریپتوفیت، 20 درصد تروفیت، 17 درصد کامه‌فیت، 10 درصد ژئوفیت، 7 درصد فانروفیت و 1 درصد پارازیت هستند. ازنظر پراکنش جغرافیایی 61 گونه با بیشترین فراوانی (65 درصد) به ناحیۀ ایرانی - تورانی و 1 گونه با کمترین فراوانی (1 درصد) به ناحیۀ اروپا - سیبری منحصر می‌شوند. ازلحاظ تنوع کارکردی، گونه‌های گیاهی براساس فرم رویشی (علفی 76 درصد، بوته‌ای 17 درصد و درختچه‌ای 7 درصد) و چرخۀ زندگی (چندساله 81 درصد و یک‌ساله 19 درصد) طبقه‌بندی شدند. تیره‌های Asteraceae، Poaceae، Fabaceae و Apiaceae به ترتیب با 18/65، 38/21، 72/16 و 11/13 درصد شاخص اهمیت نسبی هر تیرۀ گیاهی (FIV)، بیشترین اهمیت را در بین تیره‌های گیاهی دارند.