نویسندگان | مصطفی فروتن تنها |
---|---|
نشریه | مطالعات قرائت قرآن |
شماره صفحات | ۲۱۰-۲۳۲ |
شماره سریال | ۱۰ |
شماره مجلد | ۱۹ |
نوع مقاله | Full Paper |
تاریخ انتشار | ۲۰۲۳ |
نوع نشریه | چاپی |
کشور محل چاپ | ایران |
نمایه نشریه | isc |
چکیده مقاله
پژوهش در زمینه نقش ملل مختلف در علوم اسلامی، بهخصوص برای خود آن ملت، از اهمیت ویژهای برخوردار است. ایرانیان در طول تاریخ اسلام، خدمات علمی زیادی به علوم مختلف اسلامی از قبیل حدیث، تفسیر، ادبیات عرب و... داشتهاند. این مقاله به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و با جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای در پی پاسخ به این سؤال است که ایرانیان چه نقشی در علم قرائت و فرازونشیبهای آن در طول نُه قرن نخست (از صدر اسلام تا احیاء مجدد علم قرائت توسط ابنجزری، یکونیم قرن پس از حمله مغول) داشتهاند؟ پیشینۀ قرائت در ایران پیش از اسلام، اولین اساتید ایرانی قرائات قرآنی، پراکندگی جغرافیایی و بومهای اساتید ایرانی قرائت، حضور ایرانیان در میان قاریان هفتگانه، واکنشهای دانشمندان ایرانی به انتخاب قرائات سبعه از سوی ابنمجاهد و پایهگذاری اختیار قرائات، از مواردی هستند که در این مقاله بررسی شدهاند. در نهایت میتوان چنین نتیجه گرفت که اگرچه قاریان ایرانی در مراحل اولیه شکلگیری قرائات، نقش خاصی نداشتهاند اما در مراحل بعدی، از جمله از نظر وجود در میان قاریان هفتگانه، و رد یا توسعه نظریه قراء سبعه، شکوفا شده و حضور فعال و ثمربخشی داشتهاند. همچنین، روحیه روشنفکرانه برخی ایرانیان آنان را از جمود بر قرائت یک قاری بازمیداشت بدین ترتیب رو به گزینش و «اختیار» از میان قرائات آوردند. در نهایت، پس از حمله مغول، محافل قرائت در ایران با افول شدیدی روبهرو شد و حدود یکونیم قرن بعد، مجدداً تلاشهایی برای احیای آن آغاز شد.
tags: قرائت، تاریخ قرائات، ابنجزری، قاریان ایرانی، خدمات ایران به اسلام