اثرات استروژنیک تفاله هسته انار بر فراسنجه‌های خونی و آنتی اکسیدانی بزهای ماده سانن

چکیده مقاله

سابقه و هدف: تفاله هسته انار(Punica granatum) یکی از پس‌ماندهای صنایع تبدیلی است که در سال‌های اخیر به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی در تغذیه دام به طور فزآینده‌ای به کار می‌رود. تفاله هسته انار حاوی ترکیبات پلی فنولی است که عمدتاً شامل اسید الاژیک، پونیکالاژین و پونیکالین بوده که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و از پراکسیداسیون چربی‌ها و فعالیت رادیکال‌های آزاد ممانعت می‌کند. دانه‌های انار علاوه بر ترکیبات پلی‌فنولی در بردارنده استروژن‌های "استرادیول، استرون و استریول" و با غلظت کمتری حاوی تستوسترون، بتاسیتوسترول و کامسترول نیز می‌باشند که گزارشات زیادی پیرامون اثرات جانبی آن بر فیزیولوژی و متابولیسم نشخوارکنندگان در دست نیست. با توجه به نقش استروژن‌ها در متابولیسم لیپیدها ممکن است تفاله هسته انار به عنوان منبع گیاهی غنی از استروژن قادر به تقلید نقش تنظیمی استروژن‌های اندوژنوس بر متابولیسم و تولید مثل باشد. در این مطالعه اثرات استروژنیک تفاله هسته انار بر غلظت استرادیول سرم خون و سایر فراسنجه‌های خونی و آنتی‌اکسیدانی بزهای خشک غیرآبستن سانن مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: در این آزمایش از 18 رأس بز سانن خشک غیر آبستن 3 تا 4 شکم زایش با میانگین وزنی 16/5 ±85/44 کیلوگرم، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار و 6 تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) تیمار شاهد 2) جیره پایه + 12 درصد تفاله هسته انار 3) جیره پایه+ 12 درصد تفاله هسته انار و گاز ازون ( عامل حذف استروژن از انار) بود. فراسنجه‌های خونی هورمون استرادیول، آلبومین، بیلی روبین مستقیم، بیلی‌روبین کل، کراتینین، گلوکز، بتاهیدرکسی بوتیرات، اوره، اسید اوریک، نیتروژن اوره‌ای خون، آلکالین فسفاتاز، آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز، کلسیم، فسفر، کلسترول، تری‌گلیسرید، لیپوپروتئین با چگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی کم و متغییر‌های آنتی‌اکسیدانی مالون دی آلدهید و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل پلاسما مورد اندازه گیری قرار گرفت. داده‌های آزمایش با نرم افزار SAS و با رویه مخلوط به صورت داده های تکرار دار در زمان مورد آنالیز آماری قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج میزان فراسنجه‌های غلظت استرادیول استاندارد و سطح زیر منحنی غلظت استرادیول سرم خون در طول چرخه فحلی به طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمار 2 افزایش (به ترتیب: pg ml-1 36/33 و cm2 12/605) یافت (05/0 > P). تیمار حاوی گاز ازون به طور معنی داری این متغییر‌ها را نسبت به تیمار دوم کاهش داد (13/28 و 91/543) و تفاوت معنی داری با شاهد (56/25 و 12/515) نداشت. سایر فراسنجه‌های خونی به جز فسفر و برخی متغییر‌های آنتی اکسیدانی تحت تأثیر معنی دار تیمار‌های آزمایشی قرار نگرفت که نشان دهنده کافی نبودن دریافت استروژن برای بر هم زدن هموستاز فراسنجه های خونی در سطح 12 درصد جایگزینی تفاله هسته انار با سبوس گندم می باشد. نتیجه گیری: به طور کلی سطح 12 درصد تفاله هسته انار در گامه فیزیولوژیکی مورد مطالعه اثر منفی معنی داری بر فراسنجه های متابولیکی طبیعی بز های سانن نداشت. حذف اثر استروژن در تیمار 12 درصد تفاله هسته انار و گاز ازون نشان می‌دهد که گاز ازون قادر است اثر فیتواستروژن های جیره را کاهش دهد.