مقایسه دو روش رگرسیون معمولی و چندکی در برآورد اثر ضریب همخونی بر وزن بدن بز کُرکی خراسان جنوبی

Abstract

مقدَّمه: اجرای برنامههای اصلاح نژادی و استفاده از دامهای با خصوصیّات ژنتیکی برتر، سبب کاهش تنوّع ژنتیکی بهدلیل افزایش آمیزش های خویشاوندی )درونزادآوری( میگردد، که نتیجهی آن، افزایش ضریب همخونی در جمعیّت، و در نهایت، کاهش عملکرد حیوانات برای صفات مهّم اقتصادی خواهد بود. اثرگذاری همخونی بر یک صفت کمّی، تحتتأثیر زمینهی ژنتیکی آن صفت است؛ ضمن آنکه میزان اثر، میتواند بر مقادیر مختلف توزیع آماری آن صفت نیز متفاوت باشد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسهی دو روش رگرسیون معمولی و چندکی در برآورد اثر ضریب همخونی بر وزن بدن بز کُرکی خراسانجنوبی بود. مواد و روشها: دادههای شجره، مشتمل بر 3797 رأس حیوان بود که طیّ سالهای 1371 الی 1397 )در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد سربیشه( متولّد شده بودند. وزن بدن در زمان تولّد، از شیرگیری و ششماهگی، صفات مورد مطالعه بودند. در مدلهای خطّی مورد استفاده، متغیّرهای سال تولّد، ماه تولّد، تیپ تولّد و جنسیّت بزها بهعنوان اثرات ثابت بودند و ضریب همخونی بزها، بهعنوان متغیّر کمکی درنظر گرفته شد؛ ضمن اینکه سن وزنکشی، برای وزن از شیرگیری و ششماهگی، بهعنوان متغیّر کمکی نیز در مدل قرار داده شد. برای برآورد ضریب رگرسیون معمولی وزن بدن از ضریب همخونی، از رویّهی GLM و برای برآورد ضرایب رگرسیون چندکی از رویّهی Quantreg نرمافزار SAS )ویرایش 4 / 9 ( استفاده شد. نتایج و بحث: ضریب رگرسیون معمولی برآورد شده برای وزن تولّد، از شیرگیری و ششماهگی، بهترتیب 798 / 7 ( - 0187 / 0P< ،) 15 ( 5677 / 0P< ( و 417 / 41 ( - 1249 / 0P< ( گرم بهازای افزایش یک درصد ضریب همخونی بود در حالی که ضرایب رگرسیون چندکی برآورد شده برای صدکهای 5 تا 95 اوزان مزبور، بهترتیب در دامنهی 778 / 17 - تا صفر ) 05 / 0P< ،) 695 / 19 - تا 235 / 35 ( 05 / 0P> ) و 740 / 119 - تا 720 / 4 ( - 05 / 0P< ( گرم بهازای افزایش یک درصد ضریب همخونی قرار داشتند. ضرایب رگرسیون چندکی برآورد شده در بین صدکهای مختلف از مشاهدات مربوط به صفات وزن تولّد و ششماهگی، از لحاظ آماری، ناهمگن بودند ) 0001 / 0P< .) نتیجهگیری کلَّی: یافتههای این پژوهش نشان داد که بر اساس دو روش رگرسیون معمولی و چندکی، وزن از شیرگیری بزهای کُرکی، تحت تأثیر همخونی قرار نداشته است، ولی اثرگذاری پدیدهی همخونی بر صدکهای مختلف وزن تولّد و ششماهگی بزهای کرکی، یکسان نیست و لذا ضروری است در ارزیابی اثر همخونی بر صفات مذکور، بهجای رگرسیون معمولی، از روش آماری رگرسیون چندکی استفاده نمود.