بررسی آب بندی قنوات در قسمت خشکه کار با استفاده از روش گل آلوده‏سازی آب

Abstract

ایرانیان از دیرباز با احداث قنوات اقدام به استحصال آب از منابع آبهای زیرزمینی نموده اند. در بخشی از قنات که در زیر سطح آزاد آبهای زیرزمینی قرار دارد، آب به قنات وارد می گردد سپس آب استحصال شده از طریق گالری قنات تا مظهر قنات انتقال می یابد. این قسمت از قنات در بالای سطح آزاد آبهای زیرزمینی واقع می شود. در صورتی که قنات در اراضی با ضریب نفوذپذیری زیاد احداث شده باشد، نشت آب در قسمت خشکه کار تعیین کننده خواهد بود. یکی از روشهای رایج برای کاهش تلفات آب در خشکه کار، استفاده از روش گل آلوده سازی آب می¬باشد. برای بررسی میزان تاثیر گل آلوده سازی آب بر روی کاهش نشت از کانالهای خاکی، در طی این تحقیق این موضوع مورد بررسی ‏قرار گرفت. بدین منظور کانالی خاکی احداث گردید و در دو مرحله آب زلال و گل آلود از آن عبور داده شد و نشت در بازه ای از این کانال با روش آزمایش برکه اندازه‌گیری شد. در ادامه با آزمایشات مکانیک خاک، مشخصات خاک بستر و لایه رسوبی تشکیل شده تعیین و مقطع کانال در نرم افزار پلکسیس مدل سازی شد. این نرم افزار جریان آب درون خاک را تحلیل می کند. نتایج این تحقیق نشان داد که: 1- گل‌آلوده سازی آب و تشکیل لایه رسوبی می تواند نشت کانال را به میزان 46 درصد کاهش دهد. 2- در تحلیل عددی مشخص شد که عمده‌ترین عامل کنترل نشت در کانالهای خاکی با داشتن لایه سطحی نازک از رسوبات، لایه سطحی خاک می¬باشد. 3- گرچه نرم افزار پلکسیس در مدلسازی نشت از کانال نتایج دقیقی ارائه می نماید اما در صورت وجود لایه ای نازک از رسوبات، نتایج نرم افزار دارای دقت مناسب نمی باشد.