طراحی شبکه آبیاری تحت فشار برای اراضی خرده مالکی (مطالعه موردی: اراضی چاه خونیکی شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی)

Abstract

سیستم های آبیاری تحت فشار از سیستم های پرکاربرد در آبیاری مزارع و باغات محسوب می شود. مشکل عمده این سیستم ها عدم توجیه اقتصادی اجرای آن ها برای مزارع کوچک می باشد زیرا برای اجرای آن، احداث استخر ذخیره آب، ایستگاه پمپاژ و همچنین در بعضی مواقع احداث منبع هوایی ضروری است. در این مقاله به صورت موردی به سیستم آبیاری تحت فشار طراحی شده برای اراضی چاه خونیکی که در شهرستان درمیان در استان خراسان جنوبی واقع شده است پرداخته می شود. اراضی خونیکی به صورت خرده مالکی بوده و مساحت آن 80 هکتار می باشد که 27 مالک در نقاط مختلف این اراضی مجموعا با دبی 15 لیتر بر ثانیه مشغول به زراعت می باشند. کشت غالب این اراضی زرشک بوده و در اراضی زراعی نیز گندم و جو کشت می شود. این طرح به عنوان یک طرح الگویی از طرف مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی درخواست شده بود که شامل سه بحث عمده می باشد، بحث اول اینکه سیستم آبیاری آن از نوع تحت فشار می باشد و سیستم بگونه ای طراحی گردد که مالکین مجبور به اجرای آن باشند. بحث دومی که طرح شد برداشت همزمان آب ( شبیه سیستم های توزیع آب شهری) توسط مالکین بود، با توجه به کمبود آب منطقه باعث شد که دور آبیاری برای اراضی در نظر گرفته شود و بحث سوم این که به خاطر رفع مشکلات اجتماعی و مشکلات حقابه ای مالکین از کنتور های حجمی استفاده شود. هدف از این مقاله طراحی یک سیستم آبیاری تحت فشار شامل طرح تیپ و قطره ای برای اراضی خرده مالکی همزمان با رفع کمبود آب در منطقه بدون ایجاد مشکلات اجتماعی با کمترین هزینه اجرایی می باشد.