امکان سنجی تولید کینوا در شرایط اقلیمی خراسان جنوبی تحت تأثیر تاریخ و تراکم کاشت

Abstract

معرفی گیاهان جدید سازگار با اکوسیستم‌های تحت تنش یکی از روش‌های مفید جهت تولید پایدار محصولات زراعی در جهت تأمین امنیت غذایی می‌باشد. بر این اساس امکان‌سنجی تولید کینوا (Chenopodium quinoa Willd) به عنوان یک شبه‌غلة مقاوم به شوری و خشکی دارای اهمیت است. در این تحقیق اثرات زمان (15 اردیبهشت، 15 خرداد و 15 تیرماه) و تراکم کاشت (15، 30، 45 و 60 بوته در مترمربع) بر رشد رویشی و زایشی گیاه کینوا، بصورت آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط اقلیمی بیرجند در سال 1396 بررسی شد. اثرات سادة تاریخ و تراکم کاشت و نیز اثر متقابل عوامل آزمایشی بر بیشتر صفات مورد مطالعه شامل وزن خشک بوته، تعداد شاخة جانبی در گیاه، عملکرد بیولوژیک، تعداد خوشه (پانیکول) در گیاه، طول و وزن خوشه، تعداد دانه در گیاه و عملکرد دانه معنی‌دار بود. با افزایش تراکم گیاهی به 60 بوته در مترمربع و کاشت گیاه در تیرماه، وزن خشک تک‌بوته کاهش پیدا کرد. در اثر افزایش تراکم کشت از 15 به 60 بوته و حرکت از کشت بهاره (اردیبهشت) به کشت تابستانه (تیر)، تعداد خوشه در هر بوته به-ترتیب 19 و 75 درصد کاهش یافت؛ که این کاهش از طریق افزایش نسبیِ تعداد خوشه‌چه در هر خوشه تاحدودی تعدیل شد. بیشترین تعداد دانه در گیاه (806 دانه) در تراکم 15 بوته در مترمربع و تاریخ کاشت اردیبشهت‌ماه حاصل شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به-ترتیب از تیمارهای کاشت گیاه در اردیبشهت‌ماه با تراکم 45 بوته (380 کیلوگرم در هکتار که