قرینه پردازی در نفثةالمصدور

چکیده مقاله

قرینه¬پردازی، تکرار متوازن الگوی واحدهای زبانی در متن و از فنون مهم صورتگرایانه است که در شکل¬گیری فرم نثر و نظم پارسی بویژه نتر فنی و مصنوع روایی داشته است. مشخص کردن وزن و جایگاه قرینه¬پردازی، نه تنها در بازشناسی بوطیقای متن، بلکه در شناخت سازمان ذهنی مؤلف نیز اهمیت زیادی دارد بویژه از آن رو که قرینه¬پردازی، متن منثور را به متن منظوم شاعرانه مانند می¬نماید. هدف از پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر که مبتنی بر مطالعة متن، استخراج و تحلیل شواهد و مصادیق است واکاوی و بازنمایی ابعاد قرینه‏پردازی در نفثه¬المصدور است. این پژوهش نشان می¬دهد که محمد زیدری-نسوی(م. 647؟)، در نفثه¬المصدور که یکی از ارجمند¬ترین آثار نثر مصنوع پارسی است، با صورتگرایی و برجسته‏سازی ادبی، فرایند خودکاری و نقش ارجاعی زبان را به حاشیه رانده‏ و در شکل¬گیری اثرش به قرینه¬پردازی، نقش محوری داده است و در پنج سطح آوایی، معنایی، واژگانی، نحوی و بلاغی به قرینه-پردازی پرداخته است.