تعیین منشاء بازالت¬های منطقه پدران (جنوب خاور بیرجند) با استفاده از ترکیب شیمیایی الیوین و زمین¬شیمی سنگ کل

چکیده مقاله

در حاشیه جنوب خاوری روستای پدران در40 کیلومتری جنوب خاور بیرجند، توده¬های بازالتی رخنمون دارد. بافت سنگ، پورفیری با زمینه میکرولیتی و گاهی بین¬دانه¬ای (اینترگرانولار) است. کانی¬های سازنده بازالت شامل فنوکریست¬های شکل¬دار تا نیمه شکل¬دار و بی¬شکل الیوین و زمینه ریزدانه حاوی پیروکسن، پلاژیوکلاز و کانی کدر (مگنتیت) است. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز میکروپروب اشعه ایکس، کانی الیوین در بازالت¬های منطقه پدران دارای ترکیب شیمیایی Fo73.22-80.75 Fa17.99-25.16 می¬باشد و از نوع کریزولیت غنی از منیزیم است. مقدارMg# الیوین¬های بررسی شده 73 تا81 درصد و Fe# آنها 18 تا 25 درصد می¬باشد. بر پایه نسبت¬های Ni/Mg وMn/Fe، الیوین¬های بازالت پدران در محدوده منشاء پریدوتیتی قرار گرفته¬اند. محتوایNi و Fo(%) فنوکریست¬های الیوین در بازالت پدران نشان¬دهنده مذاب¬های اولیه تفریق یافته می-باشد. بر پایه زمین¬شیمی عناصر اصلی و استفاده از شاخص FC3MS (FeO/CaO-3*MgO/SiO2) نیز نمونه¬های بازالتی پدران در محدوده مذاب¬ پریدوتیتی واقع شده¬اند. نمودارهای تمایز محیط تکتونیکی نشان داد که بازالت پدران به کمان قاره¬ای تعلق دارد.