پترولوژی سنگ¬های آذرین ترشیری منطقه شمال حالمی(جنوب باختر بیرجند)

چکیده مقاله

محدوده مورد مطالعه در خاور ایران، در 85 کیلومتری جنوب باختری بیرجند و 55 کیلومتری جنوب باختری خوسف، در شمال روستای حالمی واقع شده است. این محدوده از لحاظ تقسیم بندی ساختاری در قسمت خاوری بلوک لوت قرار دارد. واحدهای سنگی شمال حالمی شامل سنگ¬های گدازه¬ای، نیمه عمیق و آذرآواری هستند. سنگ¬های گدازه¬ای شامل آندزیت، تراکی آندزیت، سنگ¬های نیمه عمیق شامل دیوریت پورفیری و آذرآواری¬ها شامل آگلومرا و توف می¬باشند. بر اساس مطالعات پتروگرافی، واحدهای آتشفشانی دارای بافت پورفیری با زمینه میکرولیتی تا شیشه ای و سنگ های نیمه عمیق دارای بافت پورفیری با زمینه میکروگرانولار می¬باشند. بافت های دیگری مانند پوئی کیلیتیک و گلومروپورفیری نیز مشاهده می¬شوند. پلاژیوکلاز، پیروکسن، آمفیبول، بیوتیت و آلکالی فلدسپار فراوان¬ترین کانی¬های تشکیل دهنده واحدهای آتشفشانی و نیمه نفوذی محدوده مورد مطالعه هستند. از دگرسانی¬های معمول در این سنگ¬ها می¬توان کربناتی شدن و سریسیتی شدن در کانی پلاژیوکلاز را نام برد. تمام سنگ¬های مورد بررسی ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا دارند. نمودارهای عنکبوتی این واحدهای سنگی، غنی شدگی LILE نسبت به HFSE را نشان می¬دهد که از خصوصیات ماگمای مرتبط با رژیم فرورانش است. غنی شدگی LREE نسبت به HREE نشان دهنده باقی ماندن گارنت در منشاء می¬باشد. طبق نمودارهای زمین¬ساختی، نمونه¬های محدوده مورد مطالعه مربوط به حاشیه فعال قاره¬ای هستند. منشا سنگ¬های مورد بررسی، یک گوشته غنی شده را نشان می¬دهند.