گونه شناسی تطبیقی طردیه (نخجیرگانی) در شعر فارسی و عربی

Abstract

«طردیه» (نخجیرگانی) یکی از انواع شعر در ادبیات فارسی و عربی است. سابقۀ این نوع از شعر در ادبیات عربی به دورۀ جاهلی بازمی¬گردد، اما در دورۀ عباسی است که طردیه به عنوان یک نوع ادبی مستقل مطرح می¬شود. رواج این نوع ادبی در دورۀ عباسی تحت تأثیر رواج شکار و علاقۀ وافر خلفای عباسی و اشراف به این تفریح درباری مرسوم در ایران دورۀ ساسانی بوده است. این نوع ادبی به تبع شعر عربی در شعر فارسی نیز رواج می¬یابد و به عنوان یکی از زیرگونه¬های قصیدۀ مدحی مورد توجه بعضی از شاعران درباری، به¬ویژه شاعران دربار غزنوی، سلجوقی و گورکانیان هند قرار می¬گیرد. هدف مقالۀ حاضر بررسی ویژگی¬ها/ قراردادهای این نوع ادبی در شعر فارسی و عربی، بیان شباهت¬ها و تفاوت¬های آن در این دو زبان، تفاوت آن با «شعر شکار» و ارائۀ تعریفی جامع و مانع از آن است. برای این منظور به بررسی گونه¬شناسانۀ نمونه¬های این نوع ادبی در ادبیات فارسی و عربی پرداخته شده است.