تحلیل و رتبهبندی روشهای جلوگیری از فرسایش خاک با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره در مناطق روستایی شهرستان درمیان، خراسان جنوبی

چکیده مقاله

شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد فرسایش در خاک و رتبهبندی روشهای جلوگیری از آن در اراضی روستایی اطالعات با ارزشی در اختیار مدیران و برنامهریزان جهت حفاظت از خاک قرار میدهد. شهرستان درمیان از مراکز مهم کشاورزی استان خراسان جنوبی میباشد و بیشتر مساحت آن در کالس شدید بیابانزایی قرار گرفته است، لذا در این تحقیق، یک رویکرد ترکیبی مبتنی بر روشهای تصمیمگیری چندمعیاره بهترین- بدترین و روش ویکور به منظور تحلیل و رتبهبندی روشهای جلوگیری از فرسایش خاک در مناطق روستایی شهرستان درمیان ارائه شده است. ساختار این روش بدین صورت است که در ابتدا به کمک روش بهترین- بدترین، وزن معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده از ادبیات تحقیق به کمک نظر خبرگان و محاسبات موجود در روش مذکور تعیین شده و سپس به منظور رتبهبندی روشهای جلوگیری از فرسایش، از روش ویکور استفاده میشود. نتایج نشان داد که عوامل مؤثر بر فرسایش خاک در منطقه شامل 0 معیار: زیست محیطی )با زیرمعیارهای: از بین رفتن پوشش گیاهی، جریانهای آب سطحی، حجم روانابها و تخریب زیستبوم(، اقلیمی )با زیرمعیارهای: خشکسالی، آتشسوزی، بارندگی و شیب زمین(، فنی )با زیرمعیارهای: پایداری خاکدانه، ظرفیت نفوذ آب و عمق خاک(، شیمیایی )با زیرمعیارهای: ذرات رس و مقدار کربن آلی خاک( و اجتماعی )با زیرمعیارهای: عدم استفاده از کودهای دامی و چرای بیرویه دام( میباشد. معیار فنی با امتیاز 312/0 دارای باالترین رتبه و معیار شیمیایی با امتیاز 080/0 دارای کمترین امتیاز است. در اولویتبندی نهایی روشهای جلوگیری از بروز فرسایش نیز بیوچار و تزریق مواد آلی در رتبههای اول و دوم و باران مصنوعی در پایینترین رتبه قرار دارد. انتظار میرود که استفاده از نتایج این تحقیق بتواند به عنوان یک ابزار مناسب جهت اتخاذ تصمیمات نهایی برای مدیران به کار رود.