حضور نیروهای فرامنطقه‌ای و تأثیرآن بر امنیت مرز و عملکرد نیروهای مرزبانی در استان خراسان جنوبی

چکیده مقاله

محیط امنیتی ایران که شامل «محیط مجاور» و «محیط منطقه‌ای» است، در ارتباط مستقیم با تحولات و تغییرات محیط پیرامونی آن بوده و از طرفی در عصر جهانی‌شدن ارتباطات و اطلاعات، متأثر از فرایندها و تحولات جهانی است. بنابراین، بررسی و تحلیل حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای در کشورهای همسایه‌ی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می‌تواند اهمیت دوچندانی پیدا کند. ازاین‌رو، هدف اصلی پژوهش حاضر تأثیر عملکرد نیروهای فرامنطقه‌ای بر امنیت مرز استان خراسان جنوبی است. پژوهش حاضر ازنظر نوع و هدف در زمره تحقیقات کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و پیمایشی است، ابزار گردآوری اطلاعات پرسش‌نامه محقق‌ساخته که به بررسی و تحلیل آسیب‌ها و تهدیدهای نیروهای فرامنطقه‌ای بر مرزهای شرقی ایران (خراسان جنوبی) پرداخته‌شده است. طبق یافته‌های تحقیق و بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده در ابعاد اجتماعی امنیت، حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای در ایجاد جنگ روانی و تهاجم فرهنگی می‌تواند تهدیدهایی را متوجه مرزهای شرقی ایران کند. همچنین از منظر شاخص‌های امنیت اقتصادی مهم‌ترین تهدید متوجه جذب سرمایه‌گذاری خارجی خواهد بود که منجر به فرار سرمایه در این مناطق خواهد شد. اما از منظر ابعاد نظامی تهدیدهای عمده‌ای همچون افزایش هزینه‌های نظامی ایران، گسترش گروه‌های تروریستی، قاچاق کالا و انسان یا مواد مخدر در رتبه‌های بالایی قرار داشته‌اند. به‌تبع با توجه به این‌که بیشترین تهدیدها از ناحیه ابعاد نظامی متوجه امنیت مرزهای شرقی ایران خواهد شد این امر می‌تواند به عملکرد نیروهای مرزبانی تأثیر منفی بگذارد. چراکه نیاز به تعداد زیاد نیروهای مسلح، مجهز شدن به وسایل و ابزارهای راداری و اپتیک برای کنترل مرز و نیاز به اشراف اطلاعاتی مناسب که در صورت برآورده نشدن می‌توانند تبعات خاصی را بر امنیت، مدیریت و کنترل دقیق مرزها به‌جای بگذارند.