واکاوی اثرات اقتصادی-اجتماعی بازارچه های مرزی برروستاهای پیرامونی مطالعه موردی:بازارچه مرزی ماهیرود دراستان خراسان جنوبی

چکیده مقاله

زمینه و اهداف: بازارچه‌های مرزی علاوه‌بر کارکرد اقتصادی، دارای آثار اجتماعی و فرهنگی مهمی در نواحی مرزی هستند. این بازارچه‌ها می‌توانند به بهبود استانداردهای زندگی، کاهش فقر، توزیع عادلانه درآمد، و تقویت روابط میان‌فرهنگی در مناطق مرزی کمک کنند. با توجه به اهمیت این ابعاد، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرات اقتصادی و اجتماعی بازارچه مرزی ماهیرود بر توسعه روستاهای پیرامونی در استان خراسان جنوبی انجام شده است. روش پژوهش: این مطالعه از نوع توصیفی–تحلیلی با رویکرد پیمایشی است. داده‌ها از طریق پرسشنامه در بین خانوارهای ۵۲ روستای دارای سکنه در بخش درح (دهستان‌های درح و لانو) گردآوری شد. با استفاده از جدول مورگان، ۱۸۶ خانوار به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی طبقه‌ای و متناسب با جمعیت هر روستا صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آزمون تی تک‌نمونه‌ای استفاده شد. یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بازارچه مرزی ماهیرود بر توسعه اقتصادی (2/67=M) و اجتماعی (2/96=M) روستاهای پیرامونی تأثیر معنی‌داری نداشته است (p≤0/05). نتیجه‌گیری: علت اصلی این بی‌تأثیری به یک‌طرفه بودن فعالیت‌های تجاری (صادرات از ایران به افغانستان) و عدم بهره‌مندی اقتصاد محلی از آن بازمی‌گردد. همچنین، استفاده از نیروی کار افغانستانی مانع از مشارکت فعال جوامع محلی شده است. پیشنهاد می‌شود برای تقویت نقش مردم در توسعه منطقه، اقداماتی نظیر راه‌اندازی تعاونی‌های مرزنشینان و غرفه‌های فروش محصولات محلی صورت گیرد.