اثر تغییر اقلیم بر آبدهی ۳ قنات شاخص شهرستان خوسف

Abstract

تغییر در دما و بارندگی اثرات زیادی بر کمیت و کیفیت منابع آب به خصوص مناطق خشک مانند ایران دارد. در این پژوهش به بررسی اثرات تغییر اقلیم بر دبی قنات‌های شاخص شهرستان خوسف شامل سه قنات گیو، ماژان و وحدآباد پرداخته شد. بدین منظور ابتدا دمای کمینه و بیشینه و بارش در دو دوره آتی نزدیک (۲۰۶۰-۲۰۳۰) و دور (۲۱۰۰-۲۰۷۰) با استفاده از مدل تغییر اقلیم CANESM2 و دو سناریو انتشار ۵/۴RCP و ۵/۸ RCPبرآورد گردید. سپس این داده‌ها توسط دو مدل LARS-WG و SDSM ریزمقیاس شده و با هم مقایسه گردید. با استفاده از داده‌های بارش برای دوره آتی، دبی 4 قنات مورد مطالعه برای دوره‌های آتی برآورد گردید. نتایج نشان داد، دمای کمینه و بیشینه در سناریوی 5/8RCP نسبت به 5/4RCP در نتایج هر دو روش ریزمقیاس و برای هر دو دوره آتی بیشتر خواهد شد. بارش نیز دارای تغییرات اندکی برای دو سناریوی ۵/۸RCP و ۵/۴RCP در دوره آتی و دوره پایه خواهد بود. همچنین در مقایسه دو روش ریزمقیاس، مدل LARS-WG تغییرات دما را نسبت به مدل SDSM بیشتر و تغییرات بارش را کمتر برآورد کرده است. نتایج حاصل از تغییرات دبی قنات‌ها در دوره آتی نیز نشان داد که در همه قنات‌ها، میانگین ماهانه دبی مربوط به دوره آتی نسبت به دوره پایه کمتر برآورد شده است. همچنین سناریوی ۵/۴RCP نسبت به ۵/۸RCP در دو روش ریزمقیاس LARS-WG و SDSM، دبی بیشتری را تخمین زده است. با اطلاع از تغییرات دبی در آینده می‌توان راهکارهای مدیریتی برای مقابله با خشکسالی‌های احتمالی اتخاذ نمود.