بررسی قابلیت نرم ‏افزار R در تعیین خشکسالی - مطالعه موردی: استان خراسان‏جنوبی

Abstract

خشکسالی یکی از مخاطرات اصلی مرتبط با هواشناسی است که می‏تواند تمام جوانب زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. به منظور پایش و مدیریت خشکسالی‏ها با استفاده از شاخص‏های مربوطه، شش ایستگاه‏ سینوپتیک در استان خراسان‏جنوبی مربوط به شهرستان‏های بیرجند، قائن، نهبندان، فردوس، طبس و بشرویه انتخاب گردید. سپس داده‏‏های مورد نیاز جمع‏آوری و تجزیه و تحلیل شد. با توجه به بررسی داده‏های در دسترس طول دوره آماری 31 سال (1990-2020 میلادی) به عنوان دوره آماری تحقیق انتخاب گردید. نرم‏افزار R یکی از نرم‏افزارهایی است که برای تحلیل‏های آماری بسیار مفید بوده و دارای کتابخانه‏هایی برای محاسبات در حوضه‏های مختلف می‏باشد. در این پژوهش شاخص‏های خشکسالی SDI و RunDS با استفاده از کتابخانه Drought برای هر یک از ایستگاه‏ها محاسبه شدند. همچنین جهت محاسبه شاخص‏های خشکسالی RAI و PNPI برای هر ایستگاه، کد نویسی گردید. نتایج نشان داد، براساس شاخص SDI خشک‏ترین ماه و سال در طول دوره آماری به ترتیب، اکتبر و سال 2008 می‏باشد. همچنین با توجه به شاخص SPI شهرستان طبس در طبقه فراخشک قرار گرفته است و بیشترین خشکسالی را نسبت به سایر شهرستان‏ها تجربه کرده است. در موردRunDS شهرستان فردوس بیشترین تداوم خشکسالی و طبس بیشترین شدت خشکسالی را داشته است. بر اساس همه شاخص‏ها، شهرستان طبس را به علت تداوم 53 ماه خشکسالی، خشک‏ترین شهرستان تشخیص دادند. همچنین براساس نتایج بدست آمده از نرم‏افزار R، شاخص SDI نسبت به بقیه شاخص‏ها در مقیاس‏های زمانی بلندمدت، نتایج نزدیک‏تری به واقعیت را برآورد می‏کند